آموزش نگهداری و تکثیر گل زنبق

آموزش نگهداری و تکثیر گل زنبق: گونه ای از گیاهان گل‌دار است با گل‌های بسیار زیبا معمولاً در خاک‌های خنثی یا قلیایی و سبک و قابل نفوذ زندگی می‌کند. گل آذین زنبق معمولاً گرزن یک سویه یا سنبله یا خوشه‌ای است. برگ‌ها معمولاً منتهی به غلاف می‌باشد. تکثیر زنبق معمولاً با استفاده از ریزوم صورت می‌گیرد. در ادامه شرایط مناسب برای پرورش این گیاه توضیح داده می‌شود.

نحوه آبیاری گل زنبق:
بسیاری از زنبق‌ها بخصوص زنبق‌های ریشه دار که دارای ریزوم هستند به پوسیدگی به دلیل ماندگاری آب در اطرافشان حساس هستند همچنین اصولاً این گیاهان به خشکی خاک مقاومت قابل قبولی دارند. به همین دلیل توصیه می‌شود که در آبیاری این گیاهان زیاده روی نشود و زمانی آبیاری شوند که سطح خاک تا عمق حدود ۷ سانتیمتر تقریباً خشک شده باشد. از طرفی برخی از زنبق‌ها همانند زنبق‌های ژاپنی به خوبی خاک مرطوب را تحمل می‌کنند و مشکلی برای آنها به وجود نمی‌آید به طوری که آنان را در اطراف آبگیرها و برکه‌ها می‌توان کاشت. همچنین زنبق‌های کوتاه قامت پیاز دار (همانند Iris reticulata و Iris danfordiae) نیز رطوبت را در خاک نمی‌پسندند واز بین می‌روند به همین دلیل این نوع از زنبق‌ها را در خاک‌هایی شنی و یا در زمین‌های صخره‌ای می‌کارند.

اگرچه اکثر زنبق‌ها بخصوص بسیاری از انواع ریزوم دار با ماندگاری آب در خاک مشکل دارند اما برخی از انواع زنبق‌ها مانند زنبق‌های ژاپنی (که از نوع پیاز دار نیز هستند) با وجود آب به خوبی رشد می‌کنند. البته این مسئله در مورد تمامی زنبق‌های پیاز دار صدق نمی‌کند و برخی از آنان نیز به ماندگاری آب در اطراف پیازهایشان حساس هستند و از بین می‌روند.

نور:
زنبق‌ها به مکانی با حداقل ۴ تا ۶ ساعت نور مستقیم خورشید نیاز دارند. نور اندک محیط از جمله دلایل عدم گلدهی این گیاهان است.

دمای مورد نیاز برای گل زنبق:
قسمت‌های زیرزمینی زنبق‌ها شاید بتواند سرمای دما را تا حد قابل توجهی تحمل کند. به نحوی که طیف دمایی ۱- الی ۳۵- درجه سانتی‌گراد برای انواع مختلف آنها قابل تحمل اعلام شده است. اما مسئله‌ای که قسمت زیرزمینی این گیاهان بخصوص ریزومها را در طی فصل سرد آزار می‌دهد وجود رطوبت در خاک به دلیل بارندگی برف و باران است. به همین دلیل توصیه می‌شود با فرارسیدن فصل سرما، قسمت زیرزمینی را در آورده و در مکانی خنک و تاریک در میان پیت ماس و یا خاک اره نگهداری کرد و فقط در حدی آنها را مرطوب نگهداشت که مانع از چروکیدگی آنان به دلیل از دست دهی رطوبت داخلی آنان شویم. با بهبود یافتن شرایط محیطی مجدداً آنان را در مکان مورد نظر کشت کنید. اما اگر مکانی که زنبق‌های خود را کاشته‌اید به دور از خطر ماندگاری آب در زمستان است می‌توانید قبل از شروع یخبندان لایه‌ای از مالچ (مواد ارگانیک همانند خاک برگ یا کود پوسیده) به ضخامت ۱۰-۷ سانتیمتر بر روی محل استقرار ریزومها و یا پیازها قرار دهید. البته این لایه با فرارسیدن فصل رویش باید برداشته شود. زیرا در فصل رویش و به دلیل نیاز گیاه به آبیاری این لایه‌ها می‌توانند دلیلی بر ماندگاری رطوبت در سطح خاک و افزایش احتمال پوسیدگی ریزومها شوند.

خاک مناسب گل زنبق:
به خاکی با زهکش بسیار خوب نیاز دارند. ماندگاری آب در خاک یکی از دلایل پوسیدگی ریشه‌های این گیاه است. به همین دلیل خاک آنان تا عمق حداقل ۴۰-۳۰ سانتیمتری باید سبک باشد و آب را در خود حبس نکند. به همین دلیل در زمان آماده سازی خاک مکان کاشت این زنبق‌ها از موادی مانند خاک برگ و یا کود بسیار پوسیده دامی می‌توان استفاده کرد تا شرایط زهکش را بهبود دهد. از کودهایی با نیتروژن پایین دو بار در سال یکی در بهار و دیگری یک ماه بعد از تولید غنچه‌ها از کود ۱۰-۱۰-۱۰ و یا ۱۰-۱۰-۵٫ همچنین در فصل پاییز می‌توان از کود ۱۰-۱۰-۰ استفاده کرد. کود را مستقیماً روی ریزومها نریزید می‌تواند موجب سوختن آنها شود.زنبق‌ها را حدوداً با فاصله ۴۵ الی ۵۵ سانتیمتر بکارید. در طی فصل رشد لزومی به استفاده از مالچ نیست زیرا مالچها رطوبت بیشتری در خاک نگه‌داشته و احتمال پوسیدگی را افزایش می‌دهند. البته اگر در منطقه‌ای با تابستان‌های گرم زندگی می‌کنید بهتر است که با خاک روی ریزومها را حتماً در روزهای گرم به ضخامت حدود ۳-۲ سانتیمتر بپوشانید تا مانع از خشک شدن آنان به دلیل تابش اشعه آفتاب و هوای گرم میانه روز شوید.

لزومی ندارد که تمامی ریزوم در زیر خاک قرار گیرد بلکه قسمت‌هایی از آن مشاهده می‌شوند. البته اگر تابستانی گرم با احتمال تابش اشعه مستقیم خورشید وجود دارد می‌توان تا حدود ۳-۲ سانتیمتر در روزهای گرم بر روی ریزومها خاک ریخت.

آموزش تکثیر گل زنبق:
تقسیم ریزومهای زنبق‌هایی که مدت‌ها است در یک گوشه از باغچه کاشته‌اید هر ۴-۳ سال باید انجام شود تا برگها متراکم نشوند و از گلدهی آنان کاسته نشود. زمان تقسیم در زمانی است که گیاه در رکود نسبی به سر برد. یعنی از اواسط تیر ماه تا اواخر شهریور بسته به اینکه زمان گلدهی چه موقعی بود است برخی از منابع ۶-۴ هفته بعد از اتمام گلدهی و در برخی از منابع علمی ۲۰-۱۲ هفته بعد از ظهور جوانه‌های گل را برای این عمل مناسب دانسته‌اند. البته استثناء نیز وجود دارد.

بهترین زمان تقسیم و کاشت ریزومهای زنبق‌های ژاپنی و سیبری در اوایل بهار است قبل از اینکه رشد شروع شود اگرچه در اواخر تابستان نیز می‌توان نسبت به تقسیم ریزوم و تکثیر آنان اقدام کرد اما استقرار گیاهان جدید کمی مشکل‌تر صورت می‌گیرد. حدود یک سوم از طول برگها باقی بگذارید و بقیه را قطع کنید و سپس می‌توان ریزومها را از خاک در آورد. ریزومها را می‌توان تقسیم کرد. زمان کاشت زنبق در گلدان در بهار توصیه شده است برای کاشت ریزومها گودالی به قطر ۳۰ سانتیمتر و عمق ۱۰ سانتیمتر کافی است.

لزومی به کاشت عمیق ریزومهای این گیاه نیست و قسمتی از آنها می‌توانند در سطح خاک قرار گرفته دیده شوند. اما در مورد زنبق‌های پیاز دار وضعیت متفاوت است به گونه‌ای باید کاشته شوند که حتماً در خاک مدفون شده و مشاهده نشوند. مثلاً محبوب‌ترین نوع زنبق‌های پیاز دار یعنی Dutch iris در عمق ۱۰ سانتیمتری کاشته می‌شوند و بین پیازها نیز حدود ۷ سانت فاصله در نظر گرفته می‌شود.

همچنین در مورد سایر زنبق‌های پیاز دار نیز باید گفت که عمق کاشت پیاز آنان بین ۷ الی ۱۰ سانتیمتر است. زمان کاشت پیازها نیز در پاییز است البته در مکانهایی که سرمای زمستان در آن کمتر از حدود ۱۲- درجه سانتی‌گراد نمی‌شود. با این وجود معمولاً اگر پیاز زنبق‌ها در بهار کاشته شود معمولاً سیستم ریشه‌ای عمیق و گلدهی مناسبی نیز نخواهد داشت و فصل پاییز برای کاشت آنان مناسب‌تر است بنابراین اگر در مکانی سرد زندگی می‌کنید که هوا در طی پاییز و زمستان بسیار سرد می‌شود بهتر است که پیازها را بکارید اما تمهیداتی بکار برید که پیازها از سرمازدگی در امان بمانند.

آفات و بیماری:
شایع‌ترین آفت این گیاه حشره چوب خوار iris borer است که لارو آنان از برگها و ریزومها تغذیه می‌کند و می‌توان ریزومها را از بین ببرد. از دیگر آفات این گیاه می‌توان به تریپس، شته، مگس سفید اشاره کرد. از بیماری‌ها نیز می‌توان به پوسیدگی نرم باکتریایی، پوسیدگی باکتریایی و یا قارچی طوقه، لکه برگی قارچی اشاره کرد.

هرس گل زنبق:
در طی فصل رشد گلها را بعد از پژمردگی از گیاه مادری جدا کنید به نحوی که از طول ساقه گل حداکثر ۵ سانتیمتر باقی بماند. برگ‌ها را در پاییز از قسمت‌های پایین قطع کنید. به نحوی که فقط حدود ۲۰-۱۵ سانتیمتر از انتهای آنان باقی بماند.

نویسنده: باغ سبز
منبع: میهن کاکتوس

همه چیز در مورد بذر گیاهان

آموزش تکثیر و قلمه زدن گل دیفن باخیا

نحوه تکثیر گل حسن یوسف

آموزش قلمه زدن گل مرجان

آموزش قلمه زدن برگ گل سانسوریا و تکثیر از طریق پاجوش

منظور از پیوند زدن گیاهان چیست؟

نگهداری پیاز لیلیوم برای سال بعد

آموزش تکثیر و ازدیاد گل بگونیا