معرفی گل یاس خوشه‌ ای

معرفی گل یاس خوشه‌ای :
یاس خوشه‌ای با نام علمی syringa vulgaris که به خانواده oleaceae تعلق دارد بومی شبه جزیره بالکان است و معمولاً در فضای آزاد کشت می‌شود یاس بنفش درختچه یا درختی کوچک با چند ساقه اصلی است که می‌تواند تا ۶-۷ متر ارتفاع یابد و قطر ساقه‌ها به ۲۰ سانت برسد.
پوست تنه خاکستری یا خاکستری -قهوه‌ای است و ساقه‌های جوان‌تر سبز رنگ هستند. برگ ۴-۱۲ سانت طول و ۳-۸ سانت عرض دارند. گلهای بسیار زیبای این گیاه هر یک ۶-۱۰ میلی‌متر طول دارد و تعداد زیادی گل‌ها بر روی یک محور که ۸-۱۸ سانت طول دارد قرار گرفته‌اند و منظره‌ای بسیار زیبا ایجاد می‌کنند.

گل آذین این گیاه خوشه‌ای است گل‌های این گیاه معمولاً بنفش رنگ (طیف‌های مختلفی از رنگ بنفش) هستند، البته ارقامی با رنگ سفید و صورتی نیز وجود دارد اما رنگ اکثر ارقام بنفش رنگ است، به همین دلیل به نام یاس بنفش نیز شناخته می‌شود گل‌ها عطری شیرین دارند و در اواخر بهار و یا اوایل تابستان شکوفا می‌شوند، البته توجه داشته باشید ارقامی نیز وجود دارند که دیرتر و یا زودتر گل می‌دهند، میوه این گیاه کپسول‌هایی کوچک به طول ۱-۲ سانت است که قهوه‌ای رنگ هستند و در درون هر میوه دو عدد بذر وجود دارد، این گیاه در زبان انگلیسی Common lilac ویا lilac خوانده می‌شود.

شرایط نگهداری یاس بنفش:

آبیاری:
یاس بنفش به آبیاری متوسط نیاز دارد یعنی اجازه دهید سطح خاک تقریباً خشک شود و سپس گیاه را آبیاری کنید، البته سعی کنید که گیاهان جوان خشکی نکشند اما گیاهان بالغ اصولاً مقاومتی در برابر خشکی خاک دارند و مدت زمان طولانی‌تری این مسئله را نسبت به گیاهان جوان تحمل می‌کنند از طرفی آبیاری بیش از اندازه و خیس بودن همیشگی خاک پای گیاه نه تنها کمکی به رشد گیاه نمی‌کند بلکه می‌تواند منجر به کاهش گلدهی و همچنین خشکی و پوسیدگی ریشه‌ها شود این مشکل را می‌توان در برگسار گیاه به صورت زردی برگ و ریزشان مشاهده کرد.

نور:
یاس خوشه‌ای به نور مستقیم حداقل ۶-۸ ساعت در روز نیاز دارد کمبود نور موجب بلند شدن ساقه‌ها و زیاد شدن فاصله برگ از یکدیگر، رنگ پریدگی رنگ برگسار، عدم گلدهی و یا تعداد اندک گل و همچنین فاصله زیاد میان گل‌های موجود بر روی گل آذین می‌شود. زیاد بودن نور معمولاً به این گیاه آسیب نمی‌رساند مگر آنکه گیاه جوان باشد و هنوز در خاک محل کاشت مستقر نشده باشد با آبیاری منظم و جلوگیری از خشکی کشیدن گیاه در چنین شرایطی می‌توان مانع از صدمه آفتاب به این گیاه شد. احتمال سوختن نوک و حاشیه برگها به دلیل آفتاب شدید در شرایطی که هوا گرم است وجود دارد.

دما:
یاس بنفش به سرمای زمستان مقاوم است و برخی ارقام ان دما را تا ۳۰- درجه سانتی‌گراد نیز تحمل می‌کنند اما به هر حال برگهای جوان می‌توانند در اثر سرمای ابتدای بهار صدمه دیده و خشک و سیاه شوند اما گیاه از بین نخواهد رفت حتی این گیاه برای گلدهی مناسب در فصل رشد نیاز به سرمای زمستانه دارد و در مناطقی که زمستان‌های ملایم و معتدل دارند گلدهی این گیاه چندان خوب نیست. پایین دمایی که گیاه بدون مشکل به رشد خود ادامه می‌دهد حدود ۱۵ درجه است و همچنین تا حدود ۲۵ درجه نیز گلدهی به خوبی صورت می‌گیرد با گرم‌تر شدن هوا کمی از گلدهی کاسته می‌شود و خوشه‌های گل ممکن است به ان پرپشتی که در هوای خنک‌تر ایجاد می‌شدند به چشم نیاید.

خاک:
یاس بنفش در مورد خاک سختگیر نیست اما زهکش مناسب و عدم سنگین بودن خاک می‌تواند به رشد ان کمک کند بنابراین هنگام کاشت این گیاه اگر در زمان پر کردن گودال محل کاشت از مخلوط خاک برگ +خاک معمولی +کود بسیار پوسیده گاوی استفاده کنید محیط خوبی برای رشد ایجاد می‌کنید کود مورد استفاده باید حتماً پوسیده باشد در غیر این صورت موجب سوختن ریشه‌های گیاه می‌شود که عموماً به شکل کاهش رشد گیاه، پریدگی رنگ و پژمردگی برگسار مشاهده می‌شود با شروع فصل بهار می‌توانید یک لایه خاک برگ+کود پوسیده دامی بر روی سطح خاک گیاه پخش کنید تا علاوه بر جلوگیری از گرم شدن بیش از اندازه سطح خاک به دلیل تابش نور آفتاب مواد غذایی موجود در ترکیب به تدریج وارد خاک شده و مورد استفاده گیاه قرار گیرد. کوددهی بیش از اندازه این گیاه یکی از موانع گلدهی مناسب ان به شمار می‌رود بنابراین اگر می‌خواهید از کود شیمیایی برای تقویت گیاه استفاده کنید کودهای با فرمول‌های ملایم مانند ۱۰٫۱۰٫۱۰ در اوایل فصل رشد گزینه مناسبی است.

آفات و بیماری یاس خوشه‌ای:
سفیدک پودری یکی از بیماری‌های شایع این گیاه است که بخصوص در اواخر تابستان برای گیاه می‌تواند مشکلاتی را ایجاد کند.

بیماری‌های قارچی مانند لکه برگی نیز گاهی می‌تواند به گیاه آسیب بزند از آفات شایع این گیاه معدنچی برگ، شپشک سپردار، زنبورهای برنده برگ (خسارت این تفت بر روی برگ به اینصورت است که برگهای گیاه را به شکل هلالی می‌کنند).

تکثیر گل یاس بنفش:
۱-کاشت بذر
۲-قلمه ساقه
۳-خوابانیدن ساقه
۴-پیوند زدن
۵-تکثیر از پاجوش

تکثیر از طریق کاشت بذر:
بذرهای گیاه را می‌توان در عمق ۵ سانتی متری در مخلوط خاکی سبک و مرطوب کاشت و ظرف محتوی بذر را ۶۰-۹۰ روز در یخچال قرار داد تا دوره زمستان گذرانی را طی کند بذرهای یاس بنفش برای جوانه زنی دوره سرمایی مرطوب نیاز دارند و برای زمستان گذرانی یا دوره سرمادهی می‌توان بذرها را در فصل پاییز مستقیماً در خاک باغچه کاشت تا نیاز سرمادهی بذر در طی فصل زمستان برطرف شود. ۳-۴ سال طول می‌کشد تا گیاه حاصل از بذر بتواند گل بدهد، کاشت بذر اکثراً برای تولید پایه این گیاه استفاده و از آن در شیوه تکثیر از طریق پیوند زنی استفاده می‌شود. زیرا گفته می‌شود گیاه حاصل از کاشت بذر از سیستم ریشه‌ای قوی‌تر نسبت به گیاه حاصل از کاشت قلمه برخوردار است. بنابراین بعد از کاشت بذر و رشد گیاه جوان از گیاه دیگری که گلدهی با کیفیت بالایی دارد پیوندک تهیه شده و بر روی پایه حاصل از رشد بذر پیوند می‌شود.

تکثیر از طریق پیوند:

عمل پیوند روش‌های مختلفی دارد در مورد گیاه یاس بنفش از پیوند اسکنه استفاده می‌شود در این پیوند بعد از سر برداری از پایه یک شکاف یا دو شکاف عمود بر هردو مقطع عرض پایه ایجاد شده و پیوندک‌ها که در اصل ساقه‌های کوچک حاوی چند جوانه هستند در شکاف‌ها قرار داده می‌شوند به گونه‌ای که لایه‌های زاینده پایه و پیوندک روی هم قرار گیرند یاسی که از نوع پیوندی است به‌طورکلی با گیاه مادری متفاوت است زیرا از سیستم ریشه گیاه برآمده و با آنچه در قسمت هوایی گلدهی گیاه است متفاوت است.

تکثیر از طریق قلمه یاس:
قلمه نیمه رسیده یا نیمه چوبی که در اواسط تابستان تهیه می‌شود راه دیگر تکثیر این گیاه است طول مناسب قلمه‌ها حدود ۱۵ سانتیمتر است استفاده از هورمون‌های ریشه زایی روند ریشه دهی قلمه‌ها را تسریع می‌کند قلمه‌ها را می‌توان در بستری سبک که رطوبت نگه می‌دارد همانند پرلیت یا پرلیت و کوکوپیت یا خاک برگ و پرلیت یا ماسه شسته کاشت و در مکانی به دور از نور مستقیم آفتاب قرار داد مراقب خشک شدن بستر کاشت باشید ریشه زایی ۳-۶ هفته طول می‌کشد.

تکثیر از طریق پاجوش:
پاجوش‌های برآمده از ریشه‌های این گیاه راه دیگر آن هستند که می‌توان از گیاه مادری آن را تهیه کرد و به شکل گیاهی مستقل کشت کرد این گیاهان در طی ۳ سال می‌توانند بالغ شوند و گلدهی خوبی داشته باشند.

تکثیر از طریق خوابانیدن: 
خوابانیدن شاخه راه دیگر تکثیر این گیاه است که می‌توانید یک شاخه را خم کرده و قسمتی از آن را در زیر خاک مدفون کنید این عمل را می‌توانید در بهار انجام دهید قسمتی که در زیر خاک مدفون است تا پاییز ریشه داده و می‌توان آن را به عنوان گیاهی مستقل از گیاه مادری جدا کرد.

هرس گل یاس بنفش:
گیاهان جوان تا ۳-۴ سال اولیه نیاز به هرس ندارند اما گیاهان بزرگ‌تر را می‌توان هرس کرد هرس را هرگز در اواخر تابستان در طی پاییز و یا زمستان انجام ندهید این کار موجب کاهش گلدهی این گیاه می‌شود ساقه‌های گیاه که بیش از ۵-۶ سال عمر ندارند گلدهی مناسبی دارند و ساقه‌های مسن‌تر گلدهی کمتری دارند گلهایی که روی ساقه‌های مسن‌تر تشکیل می‌شود کوچک‌تر، کمتر و اکثراً در نوک ساقه شکل می‌گیرند اینکه ساقه‌ها را به چه میزان می‌خواهید هرس کنید بستگی به سن و سال ساقه‌ها و همچنین سلیقه شما در رابطه با شکل و فرم گیاه دارد زمانی که می‌خواهید گیاه بیشتر حالت درختچه‌ای داشته باشد تا بوته‌ای باید رشد ساقه‌های موجود در قسمت پایین گیاه را کاهش دهید و یا اگر تمایل دارید که گیاه همانند درختچه‌ای کوچک رشد کند بهتر است که چندین تنه داشته باشد و داشتن ۱-۲ تنه برای این گیاه مناسب نیست و موجب ضعیف شدن قسمت بالایی گیاه و عدم گلدهی مناسب ان می‌شود اگر تمایل دارید گیاه به شکل بوته‌ای رشد کند با عمل سرزنی می‌توان رشد ساقه‌های جانبی را تحریک کرد هرس را بعد از اتمام گلدهی گیاه انجام دهید زیرا باید بدانید کدام شاخه گل داده است و کدام گل نداده است، همچنین پاجوش‌های کوچکی را که از زیر سطح خاک بیرون آمده‌اند قطع کنید این پاجوش‌ها تنها منجر به جذب انرژی گیاه و مانعی برای گلدهی بهتر است.

برای کنترل گلدهی یاس و افزایش گلدهی ان زمانی که گلدهی گیاه کاهش می‌یابد یا گل‌ها ریز هستند می‌توان نسبت به هرس گیاه جهت بیشتر و درشت‌تر شدن گل‌ها اقدام کرد، در هرس سالیانه ساقه‌های شکسته، بیمار، آنان که موجب ازدحام مرکز گیاه شده‌اند و ساقه‌های که گلدهی خوبی ندارند را قطع کنید. ساقه که ضخامت آنان اندازه یک مداد معمولی است از جمله ساقه‌ها با بهترین گلدهی هستند و باید نگهداری شوند. جداسازی گل‌ها بعد از پژمردگی آنان نیز عمل دیگری است که باید انجام شود تا انرژی گیاه صرف رشد بذرها نشود.

با عمل هرس می‌توان نسبت به عمل جوان‌سازی گیاه اقدام کرد هر چند سال یک‌بار می‌توان ساقه‌های بسیار مسن گیاه را تا نزدیکی سطح خاک کوتاه کرد اگر گیاه شما شکل و فرم نامناسبی پیدا کرده بهتر است هرس گیاه را برای جداسازی در طی سال انجام دهید و به شکل ناگهانی تمام ساقه‌های مسن را قطع نکنید زیرا قطع کردن تمامی ساقه‌های مسن در یک مقطع زمانی منجر به شوکه شدن گیاه و رشد تعداد بی‌شماری پاجوش خواهد شد.

بنابراین در سال اول برنامه هرس برای احیا و جوان‌سازی یاس بنفش می‌توانید حدود یک سوم ساقه‌های مسن و چوبی را از گیاه جدا کنید.

برای سال دوم برنامه هرس حدود نیمی از ساقه‌های باقیمانده را از گیاه جدا کنید.

در سال سوم برنامه هرس مابقی ساقه‌های مسن را قطع کنید در سال‌های جدید برنامه هرس عادی را انجام دهید.

یعنی ساقه‌های که حدود ۲ سال متوالی گلدهی داشته‌اند را کوتاه کنید تا رشد ساقه‌های جدید تحریک شود.

منبع:میهن کاکتوس

کاشت کاکتوس در فضای باز

چند نکته مهم در سمپاشی

نکات مهمی که بعد از خرید گل و گیاهان آپارتمانی باید رعایت کنید

اصول نگهداری از گل نیلوفر آبی

آموزش نگهداری از گیاه پاندانوس

آموزش نگهداری از گل تاج الملوک

چند نکته مهم در مورد خرید گل و گیاه

آموزش نگهداری از درخت ازگیل