همه چیز درباره گلدان‌ها

همه چیز درباره گلدان‌ها : همه چیز درباره گلدان‌ها! در بازار انواع گلدان‌ها با جنس‌ها و شکل‌های مختلف وجود دارد، انتخاب اندازه و نوع گلدان در رشد و سلامت گیاهان بخصوص کاکتوس‌ها اهمیت زیادی دارد.

انتخاب گلدان به اندازه و نوع گیاه و میزان احتیاج آبیاری گیاه بستگی دارد و باید سعی شود بهترین نوع گلدان را برای گیاه انتخاب کرد. در زیر به چند مدل از گلدان‌های موجود اشاره می‌شود، مثل همیشه می‌توانید در زیر مقالات میهن کاکتوس سؤالات خود را مطرح نمایید.

گلدان‌های سفالی:
گلدان‌هایی هستند که به شکل سنتی وجود داشته و هنوز هم مورد استفاده قرار می‌گیرند وجود منافذ در بدنه گلدان‌های سفالی مسئله‌ای است که موجب سرعت بخشیدن به خشک شدن خاک درون گلدان بعد از آبیاری می‌شود، شاید شما نیز نواحی سفید رنگی را بر روی دیواره این گلدان‌ها دیده باشید این نواحی ناشی از تبخیر آب از دیواره و باقی ماندن عناصر موجود در آب بر روی دیواره گلدان است به همین دلیل این گلدان‌ها اصولاً مناسب گیاهانی که به شور شدن خاک (باقی ماندن عناصر و املاح در دیواره گلدان باعث شوری خاک می‌شود) بعد از آبیاری حساس هستند مانند بنفشه افریقایی نیست.

گیاهانی مناسب این نوع گلدان‌ها هستند که به رطوبت ماندگار خاک نیاز ندارند مثلاً کاکتوس‌ها و سایر گیاهان با برگهای آبدار گیاهان گوشتی و یا سایر گیاهان مشابه را می‌توان در گلدان سفالی کاشت.اگر به دلیل داشتن تعدادی از گلدان‌های سفالی قصد استفاده از آنان را دارید بهتر است دیواره بیرونی و داخلی گلدان‌ها را با رنگهای اکرلیک یا روغنی رنگ کنید با اینکار عایق بندی انجام می‌شود.

عیب گلدان‌های سفالی سنگین بودن گلدان و احتمال شکستن آن حین جابجایی است البته در مورد گیاهان که برگسار انبوه و سنگین دارند سنگینی وزن گلدان مانع واژگونی می‌شود. اگر قصد استفاده مجدد از گلدان‌های سفالی را دارید حتماً به مدت نیم ساعت آنان را درون آب بگذارید تا املاح جمع شده دیواره شسته و تمیز شود.و بعد از ضد عفونی با سم قارچ و حشرات از آنان برای کاشت گیاه استفاده کنید.

گلدان‌های سرامیکی:
مانند گلدان‌های سفالی وزن زیادی دارند اما مانند گلدان‌های سفالی بدنه متخلخل ندارند اگر چه گلدان‌های سرامیکی که بدنه نازک‌تری دارند وزن سبک‌تری هم دارند اما نسبت به انواع دیگر زودتر ترک می‌خورند این گلدان‌ها وقتی در معرض یخ زدگی قرار می‌گیرند احتمال شکستن آنها وجود دارد. همچنین این گلدان‌ها گرما را به مدت طولانی‌تری در خود نگه می‌دارند و نسبت به گلدان‌های پلاستیکی دیرتر خشک می‌شوند و این مسئله می‌تواند به ریشه‌های گیاه آسیب برساند.گلدان‌های سرامیکی لعاب‌دار رطوبت را بهتر از گلدان‌های سفالی نگهداری می‌کنند و تا حد زیادی همانند گلدان‌های پلاستیکی از این نظر عمل می‌کنند از گلدان‌های سرامیکی بیشتر برای بنسای استفاده می‌شود.

گلدان‌های سیمانی: 
این نوع از گلدان‌ها معمولاً مصرف خانگی ندارند و در طراحی‌های فضای شهر یا پارک‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند، این گلدان‌ها وزن زیادی دارند و در برابر تغییرات دمایی مقاوم هستند و تا حد زیادی از ریشه گیاهان در برابر این مسئله محافظت می‌کنند اما از آنجا که در ساخت گلدان‌های سیمانی آهک بکار می‌رود این مسئله می‌تواند در رشد گیاه داخل ان تأثیر منفی بگذارد بنابراین اگر قصد استفاده از این گلدان‌ها را دارید قبل از کاشت گیاه داخل آن چندین مرتبه به شکل کامل این گلدان‌ها را با آب شستشو دهید تا جایی که امکان دارد آهک آن شسته شود.

گلدان‌های چوبی: 
گلدان‌های چوبی از جمله گلدان‌هایی هستند که دارای تخلخل می‌باشند اما میزان تخلخل آنها از گلدان‌های رسی کمتر است چوب به مرور زمان در اثر رطوبت می‌پوسد و از بین می‌رود گاهی دیواره داخل گلدان‌های چوبی را با پلاستیک می‌پوشانند تا عمر آنها را افزایش دهند.اصولاً گلدان‌های چوبی برای کاشت و نگهداری نهال درختان و درختچه‌های بزرگ استفاده می‌شود این گیاهان ممکن است برای چند سال در این گلدان‌ها نگهداری شوند.
گلدان‌های چوبی تا حد قابل قبولی ریشه‌های گیاه را از خطر گرم شدن در اثر تابش نور خورشید محافظت می‌کنند.اگر قصد استفاده از مواد محافظت کننده چوب را دارید موادی استفاده کنید که تأثیر منفی بر روی گیاه نداشته باشد.اصولاً چوبهای درختانی همانند سرو و سدر در برابر پوسیدگی مقاومت خوبی دارند.

گلدان‌های پلاستیکی: 
از متداول‌ترین گلدان‌هایی که امروزه به شکل گسترده استفاده می‌شود گلدان‌های پلاستیکی است.این گلدان‌ها سبک وزن بوده و در سایزهای مختلفی یافت می‌شود و حتی برخی از آنان از نظر شکل ظاهری شبیه گلدان سفالی یا سرامیکی است گلدان‌های پلاستیکی به راحتی قابل جابجایی هستند و می‌توان چندین بار از آنان استفاده کرد.
البته عیب‌هایی هم دارند مثلاً رنگ غالب این گلدان‌ها مشکی است و در روزهای گرم این رنگ گرمای زیادی به خود جذب می‌کند و امکان آسیب رسیدن بهِ ریشه گیاه به دلیل بالا رفتن دما وجود دارد این گلدان‌ها بعد چند سال پوسیده می‌شوند و امکان شکستن آنها وجود دارد.گلدان‌های پلاستیکی به دلیل دیواره صاف و یکدست احتمال بروز مشکل ریشه پیچ شدن گیاه را افزایش می‌دهد.گیاهی که دچار مشکل پیچش ریشه می‌شود بعد انتقال به گلدان بزرگ‌تر توانایی فرستادن ریشه به بستر جدید را ندارد و در نتیجه دچار توقف رشد می‌شود.

برای جلوگیری از ایجاد این مشکل شیارهایی را روی بدنه گلدان‌های پلاستیکی ایجاد کرده‌اند هنگامی که گیاه خود را از گلدان پلاستیکی بیرون می آورید توجه کنید که ایا توده ریشه به شکل متراکم و محکم درامده است یا خیر اگر با این مسئله روبرو شدید کافی است که انگشتان خود را به شکل کاملاً ملایم بر روی سطح بیرونی توده بکشید تا از سفتی و به هم پیچیدگی درآید.

نکته دیگر ضدعفونی این گلدان‌ها بعد از هر بار استفاده است برای اینکار کافی است آنها را به مدت ۳ دقیقه در آب گرم با دمای ۷۰ درجه سانتی‌گراد بگزارید و بعد درآورده برای مدت بیست دقیقه در سم قارچکش غوطه‌ور کنید و بعد از آن می‌توانید استفاده کنید.

گلدان‌های ارگانیک: 
گلدان‌های ارگانیک از مواد موجود در طبیعت همانند فیبر چوب، انواع پیت، کوکوپیت و الیاف نارگیل ساخته شده‌اند.این گلدان‌ها خشک هستند و برای مدت طولانی می‌توان آنان را انبار کرد اما به محض مرطوب شدن و قرار گرفتن در خاک توسط عوامل زنده خاک همانند انواع باکتری‌های مفید خاک تجزیه شده و مصرف می‌شوند بنابراین زمانی که گیاهان را در این نوع گلدان می‌کارید و قصد انتقال گیاه را به خاک اصلی دارید نیازی به بیرون آوردن گیاه از این گلدان‌ها نیست و با همان گلدان می‌توان به خاک منتقل کرد همچنین ثابت شده است که ریشه گیاهان اصولاً در چنین گلدان‌هایی در مقایسه با گلدان‌های پلاستیکی بهتر و عمیق‌تر رشد می‌کنند.

گلدان‌های پلی استیرن (فوم) 
از مواد شیمیایی بر پایه پلی استیرن ساخته می‌شوند و معمولاً سفید یا سفید مایل به خاکستری هستند و به دلیل سبکی وزن اندازه و شکلهای متنوع و گوناگون و قیمت مناسب مورد توجه قرار گرفته‌اند.البته نوعی که عمق کوتاهی دارند خیلی به سرعت گرم و داغ می‌شوند و می‌توانند منجر به آسیب رسیدن به ریشه‌های گیاه شوند.

گلدان‌های فلزی: 
این گلدان‌ها براساس ضخامت دیواره خود و همچنین نوع فلز بکار رفته در ساختمان گلدان وزن‌های مختلفی دارند و برای مدت طولانی قابل استفاده هستند آب را از دیواره از دست نمی‌دهند اما در برابر گرما و سرما سریع گرم و سرد می‌شوند و امکان آسیب رسیدن به ریشه‌های گیاه بسیار زیاد است. اگر محافظ مناسبی برای آنان استفاده‌ نشده باشد در برابر زنگ زدگی حساس هستند به هر حال این گلدان‌ها بیشتر از جنبه چیدمان و دکوراسیون مورد توجه قرار می‌گیرند

منافذ کف گلدان:
وجود منفذ کف گلدان برای خروج آب اضافی ناشی از آبیاری بسیار ضروری است برخی از افراد تصور می‌کنند که می‌توان تا حدی آب به گیاه داد که ریشه‌ها استفاده کنند و مقدار اضافی باقی نماند تا از منافذ گلدان خارج شود اینکار کاملاً اشتباه است.

اولاً با چنین روشی ریشه‌های گیاه سیراب نمی‌شوند.
دوما با خروج آب اضافه املاح اضافی موجود در خاک گلدان نیز خارج می‌شود باقی ماندن این املاح و عدم خروج ان در بین ذرات خاک منجر به مسئله‌ای بنام خاک شور (خاک‌های با مقدار املاح اضافه) می‌شود در چنین خاکی حتماً به ریشه‌های گیاه آسیب می‌رسد و حتی ممکن است ریشه‌های گیاه از بین بروند دقیقاً مثل حالتی که یا به گیاه کم آب داده باشیم یا از کودهای گیاهی بیشتر از نیاز گیاه استفاده کرده باشیم.

بنابراین آبیاری کافی خاک گلدان و خروج آب اضافی از منافذ کف گلدان بسیار مهم است.

وجود منافذ کف گلدان به این معنی نیست شما هر مقدار آب به گیاهان بدهید آب اضافی خارج می‌شود و مشکلی برای گیاه پیش نمی‌آید آبیاری بیش از اندازه می‌تواند به گیاه آسیب برساند.

اما به‌کارگیری خاک با زهکش مناسب و منافذ گلدانی موجب به تأخیر افتادن ظهور مشکلات ناشی از آبیاری زیاد می‌شود ولی از آن جلوگیری نمی‌کند.

برای اینکه منافذ انتهایی گلدان بهترین کارایی را داشته باشند وجود منافذ برای خروج آب اضافی کافی نیست بلکه قبل از کاشت گیاه می‌بایست که بر روی منافذ قلوه سنگهایی کوچک قرار داد تا این منافذ در اثر آبیاری خاک گلدان بسته نشود بر روی قلوه سنگها ریختن مقداری سنگریزه می‌تواند به جلوگیری از پایین رفتن ذرات خاک و خروج آنان از منافذ گلدانی کمک کند.

اندازه گلدان: 
اندازه و همچنین شکل گلدان مشخص می‌کند این گلدان مناسب کاشت گیاه مورد نظر شما هست یا خیر اندازه گلدان باید به گونه‌ای باشد که بتواند علاوه بر در برگرفتن حجم خاک مناسب ریشه‌های گیاه و نگهداری رطوبت مورد نیاز ریشه‌ها آن‌قدر وزن نیز داشته باشد که کل گیاه را بتواند نگهداری کرده و واژگون نشود، حتی ممکن است گلدانی به شکل استوانه و بلند باشد و از نظر حجم داخلی میزان مناسبی از خاک را بتواند در خود جای دهد اما به دلیل کم بودن سطح اتکا نسبت به ارتفاع به واژگون شدن حساس باشد، بنابراین باید در چنین مواردی گیاه مناسب این گلدان را انتخاب کنیم،
مثلاً برای گلدان استوانه‌ای شکل گیاه آویز مناسب‌تر است تا گیاهانی تک تنه با ارتفاع بلند اگر گیاهی سنگین وزن دارید نگران واژگون شدن گیاه خود هستید می‌تواند از گلدان‌های که سطح مقطع آنان در قسمت پایین بیشتر از ارتفاع آنان است استفاده کنید.

البته این به معنی استفاده از گلدان‌های کم عمق نیست زیرا به هر حال حجم داخلی و فضای داخلی گلدان باید در حدی باشد که حجم خاکی مناسب با حجم ریشه‌های گیاه را در برگیرد.

اصولاً گلدان‌های کم عمق بسیار زودتر از سایر گلدان‌ها آب را از دست می‌دهند و خشک می‌شوند و مناسب گیاهان گوشتی همانند کاکتوس‌ها هستند که لازم است بین دو نوبت آبیاری خاک گلدان خشک شود و در برابر خشکی خاک نیز مقاومت خوبی از خود نشان می‌دهند.

گلدان هرچقدر عمیق‌تر و بزرگ‌تر باشد دیرتر آب خود را از دست می‌دهد و خشک می‌شود به همین دلیل است که اگر گلدان بزرگ‌تر از نیاز گیاه خود انتخاب کنید مشکل خیس غرقابی شدن خاک بخصوص در قسمت‌های میانه و انتهای گلدان و پیش آمدن مشکلاتی نظیر پوسیدگی ریشه و طوقه بیشتر روی می‌دهد.

انتخاب اندازه گلدان:
یکی از مشکلاتی که بسیار متداول است نداشتن آشنایی با اندازه گیاهان است حتی افرادی که در زمینه پرورش گیاهان فعالیت می‌کنند نیز گاهی می‌توانند دچار سردرگمی بشوند، دلیل این امر نیز تنوع زیادی است که در دنیای ساخت گلدان‌ها از نظر اندازه و شکل ایجاد شده است، بخصوص اینکه برخی گلدان‌ها بیشتر جنبه تزئینی دارند تا کارایی برای کاشت و نگهداری گیاهان یکی از متداول‌ترین روش‌ها برای انتخاب سایز گلدان اندازه گیری قطر دهانه گلدان است و معمولاً در این روش چنین سایزهایی استفاده می‌شود،شماره ۶-۸-۱۰-۱۲-۱۴-۲۰-۲۵-۳۰ و پس از ان گلدان‌های بزرگ‌تر که با نام عمومی گلدان‌های سطلی شناخته می‌شوند و اندازه آنان براساس حجم داخلی مطرح می‌شود مانند گلدان سطلی ۳ لیتری -۴ لیتری -۶ لیتری و …. این سطل‌ها معمولاً در رنگهای متنوع و غالباً مشکی و سبز عرضه می‌شود.

منبع:میهن کاکتوس

طرز تهیه خاک بنفشه آفریقایی

راهنمای نهایی برای نگهداری از گل ناز: نکات و ترفندهایی برای مراقبت موفق

چگونه گل مرجان را با موفقیت در خانه نگه داریم: راهنمای مبتدیان

۶ عامل اصلی توقف رشد گیاهان آپارتمانی

نقش نور در گیاهان چیست؟

آموزش نگهداری و دلیل زرد شدن برگ گل آنتوریوم

آموزش نگهداری گل ها در منزل

“بررسی پتانسیل گیاهان در کاهش علائم افسردگی”

نقش نور در گیاهان چیست؟

لامپ رشد گیاه چیست؟ چگونه نصب و استفاده می شود؟ راهنمای خرید درست

آموزش هرس و سرزنی آدنیوم

کدام گلدان بهتر است؟ مقایسه انواع مدل گلدان‌ ها

ساخت گلخانه روی پشت بام

نکاتی برای پرورش ساکولنت هایی سالم و زیبا

فرینا چیست؟ لایه سفید روی کاکتوس و سایر گیاهان

چه گیاهانی برای ساخت تراریوم مناسب هستند؟