شاید اولین چیزی که از کاکتوس ها به ذهن ما می رسد خارها یا تیغ های آنها باشد. خارهای کاکتوس وجه تمایز آنها از سایر گیاهان است. این خارها باعث زیبایی و محبوبیت بیشتر کاکتوس ها شده است ولی چرا خار؟
حدود ۹۰ درصد تنه کاکتوس ها از آب تشکیل شده است، در صحراهای خشک و بی آب این درصد آب میتواند به قیمت جان آنها تمام شود پ برای حفاظت انها در برابر حیوانات و کاهش تبخیر آب، برگها تبدیل به خار شده است.
ولی شاید کار اصلی تیغ ها در کاکتوس محافظت از آن در مقابل آفتاب سوزان باشد. تیغ ها در بسیاری از کاکتوس ها با ایجاد محافظ در مقابل نور خورشید از سوختگی و تبخیر زیاد رطوبت جلوگیری میکند. درواقع خارها مانند فیلتر عمل میکنند.
جنس خارها در کاکتوس های مختلف متفاوت است. برخی دارای خارهای بلند و سفت هستند و بعضی از کاکتوس ها تیغ های نرم و پرز مانندی دارند. رنگ تیغ کاکتوس ها نیز متفاوت است و معمولا به رنگ هاک یا سنگ های محل زندگی شباهت دارد این شباهت باعث استتار آنها می شود.
شکل ظاهری کاکتوس ها نیز دارای تنوع زیادی است. شکل تیغ ها ممکن است، قلابی شکل، بلند، کوتاه، کلفت یا باریک باشد.
۱. Bristled (Cephalocereus senilis)
۲. Acicular (Opuntia santa-rita)
۳. Subulate (Austrocylindropuntia subulata)
۴. Conical (Cereus xanthocarpus)
۵. Tortuous (Ferocactus acanthodes)
۶. Plumose (Mammillaria plumosa)
۷. Sheathed (Opuntia tunicata)
۸. Pectinate (Solisia pectinata)
۹. Hooked (Ferocactus wislizenii)
۱۰. Appressed (Gymnocalycium denudatum)
۱۱. Glochids (Opuntia microdasys)
۱۲. Annulate (Homalocephala texensis)
۱۳. Paper-like (Tephrocactus articulatus v. papyracanthus)
۱۴. Deflexed
۱۵. Porrect (Opuntia elata)
۱۶. Down-curved
خارها همان برگهای گیاه هستند که در طی هزاران سال به شکل تیغ درآمده است. علت این تغییر شکل محل زندگی خشن و خشک کاکتوس ها می باشد. پس میتوان نتیجه گرفت در اثر تکامل این تغییرات برای توانایی ادامه حیات کاکتوس ها در شرایط جدید به وجود آمده است.
ممکن است مناطق زندگی کاکتوس ها در سالهای بسیار دور به این شدت خشک و بی آب نبوده باشد و با تغییرات آب و هوایی آنها نیز مجبور به وفق دادن خود با محیط خود شده باشند.
کار دیگر تیغ ها جذب شبنم های آب از هوا می باشد. این شبنم ها پس از جمع شدن به قطرات آب تبدیل شده و از طریق شیارهای روی تنه کاکتوس به سمت ریشه هدایت می شوند.
آیا تیغ کاکتوس ها سمی است؟ خیر تیغ کاکتوس ها سمی نیست تنها ممکن است پوست شما را زخمی کند.
تیغ کاکتوس هایی که در مناطق مرطوب و دارای نور ملایم زندگی میکنند به مرور زمان کمتر شده یا کلا از بین رفته است از این نمونه کاکتوس ها میتوان آستروفیتوم نادوم را نام برد.
پس میتوان نتیجه گرفت وجود تیغ ها برای اکثر کاکتوس ها حیاتی و ضروری است.
نویسنده: کاظم دروگریان