خصوصیات بذر خوب و روش خرید بذر مناسب

خصوصیات بذر خوب و روش خرید بذر مناسب : بذر نهاده‌ای است که گیاهان و درختان برای بقای خود تولید می‌کنند و بدون وجود بذر دنیای ما هم وجود نخواهد داشت. در این مقاله ما بیشتر بذرهای کشاورزی مانند ذرت و بذر گیاهان زینتی مانند بذر کاکتوس‌ها و گل‌های آپارتمانی را توضیح می‌دهیم. اگر چه می‌توان با استفاده از یک بذر معمولی مزرعه‌ای را به زیر کشت برد، اما در اختیار داشتن یک بذر با شرایط کیفی مناسب و یا ممتاز، تضمین‌کننده برداشت یک محصول با ویژگی‌های مطلوب است.
تعریف بذر:
به اصطلاح عوامانه به دانه یک گیاه بذر یا تخم گفته می‌شود. یک عدد پیاز که برای تولید یک گل لاله کاشته می‌شود نیز یک بذر است. بذر قسمتی از محصول دانه مانند غلات، حبوبات، غده مانند سیب زمینی، ریشه مانند نعناع، پیچک، ریزروم یا ساقه خزنده زیر زمینی مانند زنبق، استولون یا ساقه خزنده رو زمینی مانند توت فرنگی، برگ مانند ساکولنت ها، بگونیا، بنفشه آفریقایی، پیاز مانند سنبل، لاله، پاجوش مانند آلوئه ها و هاورتیا است که، در خاک کاشته می‌شود تا جوانه بزند و پایه گیاه را به وجود آورد.دسترسی به بذر ارقام اصلاح شده گیاهان زراعی و زینتی دارای کیفیت بالا یکی از الزامات پیشرفت صنعت کشاورزی و در نتیجه صادرات و رشد مناسب می‌باشد. صنعت بذر با گسترش توان تولید، افزایش راندمان، سرعت تولید ارقام جدید و حفظ خلوص ژنتیکی این ارقام، نقش حیاتی در این صنعت بر عهده دارد.

سه نکته‌ای که هنگام خرید بذر باید به آن‌ها توجه کنیم:

یک بذر خوب چه خصوصیاتی باید داشته باشد؟

۱- قوه نامیه بذر:
قوه نامی در واقع حفظ دوره توانایی جوانه‌زنی یک بذر است. بذر بعضی از کاکتوس‌ها در شرایط ایده آل تا چندین سال قدرت سبز شدند دارند ولی بعضی از گونه‌ها زود قوه نامیه خود را از دست می‌دهند لذا باید قبل از اقدام به کشت، از قوه نامی و یا چگونگی توانایی تولید یک بوته جدید توسط آن بذر اطمینان داشت.

۲- خلوص تمیزی بذر:
بذر مورد استفاده باید عاری از مواد خارجی اضافی (خاک، کاه و کلش، شن و ماسه و …) بذور آسیب دیده و شکسته و نیز آلوده به آفت و بیماری نباشد. وجود هر یک از این عوامل می‌تواند موجب بروز آسیب به محصول نهایی و از بین بردن زحمات و هزینه‌های انجام شده گردد.

۳- درصد جوانه‌زنی:
یکی از نکاتی که باید خیلی به آن توجه کرد درصد جوانه زنی بذرها می‌باشد، بذر مطلوب کاکتوس‌ها در شرایط ایده آل کاشت که در آن رطوبت و نور و دما رعایت شود حداقل باید ۸۰ درصد به بالا سبز شوند . برای اطمینان از درصد سبز شدن بذرها در ابتدا تعدادی کمی از نمونه بذر تهیه کرده و بکارید و بعد از اطمینان از درصد جوانی زنی اقدام به خرید عمده بذر نمایید.

انواع بذر:

بذور هیبریدی یا دورگه بذر هیبرید چیست؟
رقم هیبرید در واقع اشاره به بذر F۱ دارد که از راه مستقیم از تلاقی دو والدی که از نظر ژنتیکی متفاوت هستند، تولید می‌گردد. در این ارقام، صفات کیفی و مفید هر دو والد با هم ترکیب شده و منتج به پدیده‌ای به نام نیروی هیبریدی (Hybrid vigor) یا Heterosis (برتری هیبرید نسبت به والدین) می‌گردد. اینها بذرهایی هستند که جهت تجلی برخی صفات مطلوب از پیوند دو گیاه کاملاً متفاوت به وجود آمده‌اند. استفاده از بذر اصلاح شده و جدید این گیاهان بهترین روش ممکن است. این بذرها ممکن است گیاهانی تولید کنند که نسبت به بیماری‌های بیشتری مقاوم باشند، میوه‌های درشت‌تری تولید کنند و نحوه برداشت راحت‌تری داشته باشند. اشکال این نوع بذور این است که بسیاری از ژن‌های خاص را از دست داده و ممکن است برخی ویژگی‌های منحصر به فرد مانند طعم، بو و بافت در گیاهان و میوه‌های حاصل از دانه‌های هیبریدی موجود نباشد. ترکیب ژنتیکی این بذرها پس از یک‌بار تکثیر به شدت تغییر می‌کند. بذور جمع آوری شده از گیاهان هیبریدی برای کشت سال بعد مناسب نبوده و ممکن است همان گیاه اولیه را تولید نکنند. این توضیحات در مورد محصولات زراعی بود در گیاهان زینتی مانند کاکتوس‌ها و ساکولنت ها هیبرید کردن یک ایراد محسوب می‌شود و باعث از بین رفتن گونه‌های خالص و اصلی می‌شود. البته استثنا هم وجود دارد مثل به وجود آمدن گونه‌های با ارزش و جدید در هاورتیاها.

بذرهای خالص شماره یا فیلد دار:

فیلد یا شماره در کاکتوس‌ها و ساکولنت ها در واقع شناسنامه گیاه می‌باشد و یک علامت اختصاری است که نشان دهنده یک سری اطلاعات گیاه مانند مکان و گلخانه‌ای که در آن تولید می‌شود، نام تولیدکننده، نشان‌دهنده گیاهان مادری که از آنها بذر گیری شده و سایر اطلاعات دیگر می‌باشد.
در تولید این‌گونه بذرها سختگیری‌های زیادی انجام می‌شود و یک سری استانداردها رعایت می‌شود تا بتوانند گیاهی کاملاً خالص و با هویتی دقیقاً مانند گیاه مادری تولید کنند تمام فرایند تولید بذر زیر نظر کارشناسان دولتی در کشورهایی مانند آلمان و آمریکا صورت می‌گیرد.
مهم‌ترین بخش فرایند تولید بذرهای فیلد دار گرده افشانی می‌باشد به عنوان مثال برای تولید بذر coryphantha echinus SB 377 باید گیاه مادری با یک گیاه دقیقاً با این کد گرده افشانی شود در غیر این صورت این گیاه خالص نخواهد بود در این گلخانه‌ها در بسیاری مواقع برای جلوگیری از گرده افشانی حشرات اطراف گیاه را تور می‌کشند و برای هر گیاه از قلم مو مخصوص آن گیاه استفاده می‌شود.

در این نمونه SB مخفف کلمه اول نام و نام خانوادگی صاحب گیاه می‌باشد آقای Steven Brack که یکی از تولیدکنندگان بذر کاکتوس در جهان هستند. یکی از سایت‌هایی که می‌توانید با جستجوی فیلد بذر مشخصات آن را مشاهده کنید سایت www.cl-cactus.com و سایت www.ralph.cs.cf.ac.uk می‌باشد اگر کد SB 377 را در یکی از این سایت‌ها جستجو کنیم اطلاعات زیر را مشاهده خواهید کرد و حتی بر روی نقشه گوگل آدرس گلخانه را هم نشان می‌دهد.

Field number: SB 377
Collector: Steven (Steve) Brack
Species: Coryphantha echinus
Locality: Val Verde County, Texas, USA

منظور از کالکتور Collecttor تولید کننده بذر می‌باشد. و گزینه آخری Locality نشان دهنده آدرس گلخانه می‌باشد.

پیشنهاد می شود مقاله گرده افشانی کاکتوس ها را نیز مطالعه کنید. کلیک

منبع: میهن کاکتوس