سرمادهی یا خواب بذر ها

سرمادهی یا خواب بذرها: بذرها دانه‌هایی زنده هستند که از آن‌ها برای تکثیر گیاهان می‌توان استفاده کرد. تقریباً می‌توان گفت بسیاری از گیاهان تولید بذر می‌کنند. هر گیاهی با شرایط خاص و با توجه به سن بلوغ خود گلدهی می‌کند که گل‌های هر گیاهی طول عمر خاصی دارند.

مثلاً گل‌های برخی گیاهان عمر ۲ الی ۵ روزه دارند اما برخی گیاهان ممکن است تا یک الی دوماه نیز گل‌هایشان عمر کند. زمان گلدهی گیاهان متفاوت است، برخی گیاهان اوایل بهار گلدهی کرده اما برخی گیاهان در فصل تابستان گلدهی می‌کنند و حتی گیاهانی هستند که در فصل‌های دیگر سال نیز گلدهی می‌کنند.

گیاهان پس از گلدهی بذر تولید می‌کنند. بذرها در داخل کیسه یا کپسول بذر یا همان میوه گیاهان شکل می‌گیرد. زمان شکل گیری بذرها ممکن است مدتی طول بکشد. در طبیعت بعد از اینکه بذرها رسید کپسول‌ها یا همان کیسه‌های بذر پاره شده و بذرها روی زمین می‌ریزند.

گیاهانی که در اوایل بهار گلدهی می‌کنند و تا اواخر بهار بذرهایشان بر سطح خاک می‌ریزند، جوانه می‌زنند و تا شروع فصل سرما به قدری رشد می‌کنند که در برابر سرما مقاومت می‌کنند. اما گیاهانی که تولید بذر در آن‌ها کمی دیرتر صورت می‌گیرد جوانه زنی آن‌ها به فصل سرما نزدیک می‌شود و به علت ضعیف بودن جوانه‌ها و عدم مقاومت آن‌ها به سرما جوانه‌ها خراب می‌شوند. پس این نوع بذرها در فصل سرما به خواب می‌روند تا در فصل بهار جوانه زنی کنند.

بذرهایی که در اواخر فصل تابستان یا اوایل فصل پاییز می‌رسند حتماً باید سرمادهی یا خواب زمستانی را بگذرانند و سپس برای جوانه زنی کاشت شوند. خواب بذر هارا نیز می‌توان به صورت مصنوعی اعمال کرد. بذرها را به مدت ۴۰ الی ۶۰ روز درون جا میوه‌ای یخچال خانه قرار دهید و سپس در فصل مناسب با شرایط مناسب آن را بکارید. این روش می تواند برای بذوری که دارای خواب داخلی هستند، دوره سرد زمستان را شبیه سازی کند. برای سبز شدن برخی بذرها مانند بذر بسیاری از درختان در طول دوره سرمادهی داخل دستمال مرطوب قرار دهید.

توجه کنید که همه بذرها به سرمادهی احتیاج ندارند و فقط یکسری از بذرها این‌گونه می‌باشند که می‌توانید با جست و جو و تحقیق در اینترنت یا پرس و جو از افراد با تجربه اطلاعات درباره نیاز بذری که دارید کسب کنید. امروزه بیشتر فروشگاه‌هایی که بذر می‌فروشند، خودشان زمستان گذرانی را برای این بذرها اعمال می‌کنند و شما نیاز ندارید اینکار را انجام دهید ولی حتماً قبل از خرید بذر نسبت به این عمل اطلاعاتی کسب کنید و سپس نسبت به کاشت آن اقدام کنید. اما اگر بذر را از گیاه خودتان به‌دست آورده‌اید حتماً باید اگر نیاز باشد عمل خواب بذر را اعمال کنید تا بذرهایتان جوانی زنی کنند.

دوره خواب بذر کاکتوس‌ها و ساکولنت ها نیز متفاوت است، برخی از آنها مانند آستروفیتوم ها نیاز به گذراندن دوره خواب بذر ندارد ولی برخی مانند فروها برای سبز شدن بذر نیاز به دوره خواب دارد. بسیاری از بذرها حتی پس از رشد کامل و نیز قرارگیری در شرایط مناسب، قادر به جوانه زنی نیستند که به این بذرها، بذرهای خواب گفته می‌شود. در برخی از بذرهای در خواب، تغییرات مورفولوژیکی باید اتفاق بیافتد تا عمل جوانه زنی شروع شود.