آموزش قلمه زدن کاکتوس

قلمه زدن کاکتوس :
مطلبی که مطالعه میکنید بر اساس تجربیات شخصی تنظیم شده است.

«قلمه زدن» در کنار «کاشت بذر» و «پیوند کاکتوس» یکی از روش‌های با اهمیت تکثیر و ازدیاد کاکتوس و در نتیجه مورد توجه تولیدکنندگان و علاقمندان بحساب میآید.
قلمه زدن همیشه برای تکثیر و ازدیاد انجام نمی‌شود و در بعضی مواقع برای نجات کاکتوسی که بیمار شده بکار گرفته می‌شود.

قلمه کاکتوس برای هر یک از اشکال زیر با تفاوتهایی نسبت به یکدیگر می‌تواند انجام شود
الف- قلمه کاکتوس های راکتی مثل اپونتیا
ب- قلمه کاکتوس های ستونی
ج- قلمه کاکتوس های توپی
د- قلمه کاکتوس های ریشه از دست داده
ه- قلمه کاکتوس های از پایه جدا شده

کارهایی که برای قلمه زدن و ریشه دار کردن آن انجام می‌شود عبارتند از :
۱- آماده کردن محل و ابزار کار
۲- برش قلمه و پینه بستن محل برش
۳- آماده کردن بستر کاشت
۴-کاشت قلمه ، حفظ رطوبت و آبیاری آن
۵- انتقال قلمه ریشه دار شده به بستر اصلی

۱- آماده کردن محل و ابزار کار
کاتر و سایر ابزارهای مورد استفاده و سطح میز کار را ضد عفونی می کنیم
بهتر است وسیله برش تیز و عاری از زنگ زدگی و سایر اجرام باشد
همچنین روی میز کار از شیشه یا سرامیک استفاده می کنیم که بآسانی پاک و ضد عفونی می‌شود

۲- برش قلمه و پینه بستن قلمه
با استفاده از کاتر تیز و ضد عفونی شده قلمه را جدا می کنیم. بهتر است برش یکنواختی در انتهای قلمه ایجاد کنیم
پدهای خانواده اپونتیا در بیشتر مواقع نیاز به برش ندارند و با چرخش مختصری از تنه مادری جدا میشوند
همچنین تنه جوش بیشتر کاکتوس ها با همین روش از مادر جدا می‌شوند.
قلمه جدا شده را مدتی در جای خنک قرار می‌دهیم تا محل برش پینه ببندد
زمان لازم برای این کار بستگی به قطره محل برش دارد.
در صورتیکه قلمه را قبل از پینه بستن کامل محل برش بکاریم احتمال قارچی شدن آن وجود دارد

۳- آماده کردن بستر کاشت قلمه
قلمه را در چه بستری بکاریم؟
بستر کاشت قلمه می‌تواند ترکیبی از ۵۰%ماسه شسته رودخانه ای و ۵۰% کوکولیت(کوکوپیت باضافه پرلیت) باشد.
البته هر یک از ترکیبات مذکور( ماسه ، کوکوپیت و پرلیت) می‌تواند به تنهایی بعنوان بستر کاشت قلمه بکار برود
بعضی از قلمه ها را بدون استفاده از بستر خاص و تنها با قراردادن در روی خاک یا سرامیک… می‌توان ریشه دار کرد
با توجه به اینکه قلمه امکان جذب مواد غذایی را ندارد ، نیازی به افزودن پیت ماس یا ورمی کمپوست به بستر نیست.
در صورت زیاد بودن تعداد قلمه ها بهتر است آنها را در خزانه بصورت دسته جمعی بکاریم البته بهتر است خزانه قلمه های ستونی از قلمه های توپی جدا باشد

۴- کاشت قلمه ، حفظ رطوبت و آبیاری آن :

زمان کاشت قلمه:

بهترین زمان برای کاشت قلمه فصل رشد کاکتوس می باشد

قلمه ها را در عمق مناسب میکاریم و تا دو هفته با اسپری کردن سطح بستر را مرطوب نگه میداریم.

در این مدت سعی می کنیم قلمه ها از گرمای شدید محافظت شوند و تدابیری اتخاذ می کنیم تا رطوبت محیطی که قلمه ها در آن قرار دارند بیشتر از مواقع عادی باشد

بعد از دو هفته که ریشه ها کم کم پدیدار شدند می‌توانیم آبیاری بستر را با مقادیر کم شروع کنیم.

۴-۱استفاده از هورمون ریشه زایی :

برای تحریک قلمه به ریشه زایی سریعتر بخصوص در کاکتوس هایی که بسختی ریشه می‌دهند، از هورمون های ریشه زایی استفاده میشود

بیشتر این هورمون ها بشکل پودری عرضه می‌شوند وبرای استفاده انتهای قلمه را به آن آغشته می‌کنند.

۴-۲ رها کردن قلمه روی خاک:

بعضی وقت ها میتوان قلمه کاکتوس را گوشه ای روی زمین رها کرد تا ریشه دار بشود.
برای این کار باید رطوبت محیط بالا باشد.

۴-۳ کمک گرفتن از ظرف شفاف در دار برای تسریع در ریشه زایی قلمه :

استفاده از ظرف شفاف در دار با حفظ رطوبت محیط می‌تواند فرایند ریشه زایی را تسریع کند.
بستر مناسب برای این ظرف پرلیت میباشد و بهتر است ظرف و بستر قبل از استفاده قارچکشی شود
توصیه می‌شود بمنظور هوادهی در این ظرف ساعاتی از روز باز بماند (بهتر است این کار در ساعات خنک روز صورت گیرد)
این روش برای ریشه دار کردن کاکتوس های ریشه از دست داده و همچنین کاکتوس های از پایه جدا شده بهتر است.

۴-۴ ریشه دار کردن قلمه بر اساس ایجاد فاصله بین قلمه و آب :
در این روش از میل گیاه برای رسیدن به آب استفاده می‌کنیم و با ایجاد فاصله بین قلمه و آب ، آنرا برای ریشه زایی تحریک میکنیم
این روش برای ریشه دار کردن پیوندک هایی که از پایه جدا میکنیم، بسیار مناسب است
الف- گلدانی مناسب با سایز پیوندک(کمی کوچکتر از قطر پیوندک) انتخاب میکنیم
ب- گلدان را با کوکولیت (یا پرلیت خالی) تا ارتفاعی که حدود یک سانتیمتر از انتهای پیوندک پائین‌تر باشد، پر میکنیم
ج- پیوندک را پس از پینه بستن محل برش، روی گلدان بنحوی قرار می‌دهیم که با بستر گلدان تماس نداشته باشد
د- گلدان را در کاسه یکبار مصرفی که تا نیمه آب دارد می‌گذاریم و داخل ظرف دردار شفافی قرار می‌دهیم.
ه- ظرف شفاف(جا نونی) را در مکانی با نور و گرمای متوسط قرار میدهیم و هر دو روز یکبار درب ظرف را حدود یکساعت باز می‌گذرایم
ح- برای نتیجه بهتر همه ظروف و بستر را با استفاده از قارچ کش ضد عفونی میکنیم
و- در این روش پیوندک برای رسیدن به بستر مرطوب، شروع به ریشه زایی می‌کند و کمتر در معرض قارچی شدن خواهد بود.

۴-۵ کاشت قلمه داخل خزانه :

وقتی تعداد قلمه ها زیاد باشد بهتر است داخل خزانه کاشته شود. در اینصورت با شرایط بهتری می‌توان به آنها رسیدگی کرد.
در کنار هم بودن قلمه ها داخل خزانه به ایجاد رطوبت محیطی که لازمه ریشه زایی هست کمک شایانی می‌کند.

از طرفی قلمه ها داخل خزانه بمنظور ادامه حیات و ریشه زایی با یکدیگر رقابت خواهند داشت که منجر به ایجاد ریشه قوی‌تر در بسیاری از آنها خواهد شد.

گلدان های مستطیلی گزینه مناسبی برای ایجاد خزانه قلمه کاکتوس میباشد.

۴-۶ کاشت قلمه ها داخل باغچه:

در صورتیکه در گلخانه باغچه دارید میتوانید قلمه هایتان را با خیال راحت داخل آن بکارید و شاهد ریشه زایی سریع و ریشه پر شدن آنها باشید.

فضای باغچه برای کاشت قلمه های ستونی و مخصوصا” پایه های مورد استفاده برای پیوند بسیار مناسب است.

۴-۷ ریشه دار کردن قلمه های کوچک :

تاثیر سایز قلمه در ریشه زایی:

قلمه های انتخابی باید در اندازه ای باشند که توانایی ریشه زایی داشته باشند

قلمه های کوچک سریعتر رطوبت از دست می‌دهند و در مدت زمان پینه بستن و ریشه زایی بخاطر از دست دادن رطوبت خشک خواهند شد.

قلمه های کوچک و ضعیف را در شرایط آکواریومی و مشابه خزانه های بذر می‌توان ریشه دار کرد

۵- انتقال قلمه ریشه دار شده به بستر اصلی :
برای بستری که می‌خواهیم قلمه را به آن انتقال دهیم ، ترکیب خاک مناسب را آماده میکنیم
قلمه را داخل بستر جدید میکاریم و در حدود یک هفته سطح بستر را اسپری میکنیم و از آبیاری کامل خودداری میکنیم.
این کار بمنظور جلوگیری از انتقال قارچ از بستر جدید صورت می‌گیرد.
البته روش دیگری هم وجود دارد که بر اساس آن قلمه بلافاصله پس از کاشت با قارچکش آبیاری میشود. برخی از تولید کننده ها از این روش استفاده می‌کنند.
در این روش ریشه های قلمه ها فرصتی برای ترمیم و عادت به خاک جدید پیدا نمی‌کنند. از این جهت در صورت زخمی شدن ریشه و با توجه به اینکه قارچکش ها توانایی از بین بردن همه انواع قارچها را ندارند، احتمال قارچی شدن از طریق ریشه زخمی وجود دارد.

استفاده از کودهای تقویت ریشه:

یک هفته پس از انتقال قلمه به بستر اصلی ، با استفاده از کودهای تقویت ریشه مثل بیورادیکانت به قلمه کمک میکنیم تا ریشه هایش را پر کند.

تهیه و تنظیم : مسعود سلیمانی فرد «خرم کاکتوس»