آموزش گرده افشانی کاکتوس ها برای تولید بذر یا دانه

گرده افشانی کاکتوس ها

بسیاری از کاکتوس ها برای تولید بذر نیاز به گرده افشانی کاکتوس ها دارند که کاکتوس های دو پایه نامیده میشوند و بعضی از گونه ها تک پایه هستند و برای تولید بذر نیاز به گرده افشانی ندارند مانند اکثر گونه های مامیلاریا و ملوها.

 

برخی از گونه های کاکتوس که نیاز به گرده افشانی دارند عبارتند از: آستروفیتوم ها، آستریاس ها، نوتو کاکتوس، آریوکارپوس، اولدمن، اسپستوا ،هاورتیا، اورئو سروئوس..

نگاه کلی
گرده افشانی عبارت است از انتقال دانه گرده از پرچمها به کلاله. چنانچه پرچمها و کلاله در یک گل واقع شده باشند اصطلاحا خود گرده افشانی (Self pollination) نامیده می‌شود. وقتی که آنها در گلهای مختلف مخصوصا در گیاهان مجزا از هم بوده باشند اصطلاحا دگر گرده افشانی (Cross pollination) نامیده می‌شود. نتیجه مهم گرده افشانی ، بالا بردن شانس ایجاد تنوع در مواد ژنتیکی فرزندان است. در دگر گرده افشانی حقیقی ، کروموزومها ، اختلاطی تازه را از کروموزومهای دو والد دریافت می‌کنند.

 

ساختمان گل نر ماده
از آنجایی که دانه‌های گرده قدرت تحرک ندارند گرده افشانی بوسیله حشرات یا بوسیله باد و یا طرق دیگر منتقل می‌شود. اکثریت قریب به اتفاق گلها دارای مکانیسمهایی هستند که از پدیده خود گرده افشانی ممانعت به عمل می‌آورند. اما وقتی دانه گرده از گونه‌های همنوع دریافت می‌کند دانه گرده می‌تواند بر روی کلاله رویش کند و ناسازگاری احتمالی موجود را هم که از رشد لوله گرده ممانعت به عمل می‌آورد، برطرف نماید.

گرده افشانی کاکتوس

انواع گرده افشانی کاکتوس ها :

گرده افشانی مستقیم
در گرده افشانی مستقیم دانه‌های گرده یک گل به روی مادگی همان گل یا گل دیگری که بر‌روی همان گیاه قرار دارد انتقال می‌یابد. این نوع گرده افشانی بطور معمول در یک گل هرمافرودیت که پرچمها و مادگی آن با هم می‌رسند ، انجام می‌شود. همچنین در مواردی مانند گل نخود که گلبرگها فضای مسدودی بوجود آورده و پرچمها و مادگی در آن جای می‌گیرند اجبارا گرده افشانی مستقیم انجام می‌دهند. در گرده افشانی مستقیم تنها یک والد در پدید آوردن گیاهان جدید نقش دارد. به همین مناسبت نسل حاصل به هم و به والد خود شباهت بیشتری دارند و تنوع و گوناگونی بین آنها کم است. چنین گیاهانی در برابر شرایط متحول شانس بقای کمتری دارند. به همین مناسبت این نوع گرده افشانی در طبیعت کمتر است.

 

علل و عوامل گرده افشانی مستقیم:
۱- گرده افشانی پرچم یک گل همزمان با آمادگی کلاله همان گل برای پذیرش گرده انجام می‌گیرد.

۲- حرکات طبیعی پرچمها (در گیاهان تیره گزنه) یا حرکات گل توسط باد و حشرات دانه گرده گل را بر روی کلاله همان گل قرار می‌دهد.

 

گرده افشانی غیر مستقیم:
هر گاه گرده افشانی بین دو گل (تک جنسی یا هرمافرودیت) از یک گونه که در روی دو گیاه مجزا قرار دارند انجام گیرد گرده افشانی را غیر مستقیم می‌نامند. در این حالت دو والد پیدایش نسل جدید شرکت می‌کنند و در نتیجه نسل حاصل متنوع‌تر بوده موقعیت مناسب‌تری برای سازش با محیط را دارا هستند. گرده افشانی غیر مستقیم به کمک حشرات ، باد ، آب ، جانوران دیگر و بطور مصنوعی بوسیله آدمی انجام می‌گیرد. اما گرده افشانی بوسیله حشرات و باد عمومیت بیشتری دارد.

 

گرده افشانی بوسیله حشرات:
گرده افشانی بوسیله حشرات در بین گیاهان بسیار رایج است. گلهایی که به کمک حشرات گرده افشانی می‌کنند، سازگاریهای خاصی حاصل کرده‌اند. این گلها با رنگ ، بو و نوش یا شهد خود حشرات را به سوی خود جلب می‌کنند. نوش در نوشگاه ساخته می‌شود. نوشگاه در نقاط مختلف از جمله در پای گلبرگها ، پرچمها ، و بر روی بخشهایی از نهنج و غیره قرار دارند. نوش از ترشحات گیاهی است و در آن مواد قندی وجود دارد. پروانه‌ها ، زنبورها بویژه زنبور عسل غذای خود را از نوش گلها تامین می‌کنند. اندازه گلها اغلب با جثه حشره هماهنگی دارد. بطوری که حشره به راحتی در درون گل به گونه‌ای جای می‌گیرد که بدنش با دانه‌های گرده و مادگی تماس پیدا می‌کنند.

 

گرده افشانی بوسیله باد:
بسیاری از گیاهان بوته‌ای و درختان برای عمل گرده افشانی به حشرات نیاز ندارند. دانه‌های گرده گل این گیاهان در هوا پخش شده ، بوسیله باد حمل می‌شوند. اما در این حال بیشتر دانه‌های گرده هدر می‌روند. با وجود این بعضی به دام کلاله‌های گلهای رسیده می‌افتند. گرده افشانی بوسیله باد بیشتر در گیاهانی صورت می‌گیرد که دارای ‌گلهای نر و ماده هستند و این گلها روی درختان جداگانه قرار دارند. در این قبیل گلها ، پرچمها که اغلب خارج از گل قرار دارند بوسیله باد تکانده شده ، دانه‌های گرده خود را آزاد می‌سازند.

 

دانه‌های گرده این گلها بسیار فراوان بوده ، صاف و سبک‌اند و مسافتهای طولانی را همراه باد طی می‌کنند. کلاله‌ها اغلب دارای انشعابات پر مانند بوده و خارج از گل قرار می‌گیرند این وضعیت شانس کلاله را برای به دام انداختن دانه‌های گرده که بوسیله باد حمل می‌شوند را افزایش می‌دهد. در گلهایی که بوسیله باد گرده افشانی می‌کنند گلبرگها یا وجود ندارند و یا بسیار کوچکند و نوش گل وجود ندارد.

 

رویش دانه گرده
پس از گرده افشانی ، دانه گرده بر سطح مرطوب و چسبناک کلاله قرار می‌گیرد و با جذب مایع سطح کلاله ، متورم می‌شود. سپس در محل منافذ دانه گرده ، برآمدگیهایی به نام لوله گرده ایجاد می‌کند که فقط یکی از آنها سبقت گرفته و رشد می‌کند و خود را از راه خامه به تخمدان می‌رساند. در دانه گرده دو هسته روینده و زاینده وجود دارند.

 

لقاح:
آمیزش دو یاخته نر و ماده را با یکدیگر لقاح گویند. شکل و اندازه یاخته‌های نر و ماده در گیاهان گلدار متفاوت است و آنها را به ترتیب اسپرم و تخمزا می‌نامند. از ترکیب هسته هاپلوئید اسپرم با هسته هاپلوئید تخمزا یک هسته دیپلوئید به نام یاخته تخم بوجود می‌آید. دومین اسپرم با هسته ثانویه (یاخته مادر آندوسپرم) ترکیب می‌شود و آندوسپرم نخستین را تشکیل می‌دهد. که دارای ۳n کروموزوم است ترکیب همزمان دو یاخته نر ، یکی با تخمزا و دومی با یاخته مادر آندوسپرم ، را لقاح مضاعف می‌گویند.

 

تخم ، پس از تقسیمهای متوالی ، جنین کوچکی را تشکیل می‌دهد که در یک سوی آن گیاهک دانه بوجود می‌آید. یاخته آندوسپرم نخستین در همه گیاهان بافت آندوسپرم را تولید می‌کند. این بافت در تغذیه گیاهک هنگام رشد نقش مهمی دارد. هر دانه شامل گیاهک و مقداری غذای اندوخته جهت تامین رشد آن است. آندوسپرم نخستین دارای ۳n کروموزوم و در نتیجه تریپلوئید است ولی ضمن رشد جنین به مصرف آن می‌رسد و بدین ترتیب در تعداد کروموزومهای سایر بخشهای گیاه اثر نمی‌گذارد.

مقالات مشابه

پیشنهاد خرید

    131 دیدگاه برای “آموزش گرده افشانی کاکتوس ها برای تولید بذر یا دانه

    1. Amirali گفته:

      ممنون از پاسختون. حقیقت یه چیزو متوجه نشدم. الان منظور از کاکتوس تک لپه اینه که گرده افشانی نمیخواد یا میشه از گل خودش به گل دیگه خودش گرده افشانی کرد. الان اگه یه ژمینو که دو لپه ایه دوتا گل بده میشه ازش بذر گرفت. ممنون

      • کارشناس 1 گفته:

        ممنون از شما،تمام کاکتوسها تک دانه ای هستند وبذرهاشون دولپه ای نیست، ژیمنو جفت پایه هست برای بذرگیری به دو گیاه پایه نیاز داره،کلا مبحث جفت پایه با دولپه ای فرق داره که شما این دو موضوع رو باهم اشتباه گرفتید.

    2. Amirali گفته:

      و درضمن استاد یه چیز متوجه نشدم. الان گیاه تک لپه گیاهی هست که گلش خود به خود بذر میوه یا گیاهی هست که از گل خودش به گل خودش قابل گرده افشانی باشه. یعنی الان یه گیاه دو لپه ایو با خودش گرده افشانی کنیم بذر نمیده؟

      • کارشناس 2 گفته:

        این عکس استروفیتوم کیکو هیبرید هست، فکر کنم منظور شماEuphorbia horrida mostruosa هست، این اسم رو روی مرور گرتون سرچ کنید عکسهاشو میاره براتون.

    3. امیرعلی گفته:

      سلام. اگه گل ها از یک گیاه باشه بذر نمیدن؟ و اینکه کاکتوس رو خاک زود تر گل میده یا رو پایه؟ یه سوا دیگه هم داره البته جدای این بحث بذره. خواستم بدونم افوربیایی به نام چلیکی داریم؟ اگه هست نام علمیش چیه؟ ممنون

      • کارشناس 2 گفته:

        سلام، بستگی به نوع گیاه داره اگر تک پایه باشه بذر میده اگر جفت پایه باشه به دوگیاه پایه نیاز هست که همزمان گل بدند. بستگی به شرایط نگهداری وسن گیاه داره،روی پایه اکثر گیاه زودتر بالغ میشه وگلدهی زودتر انجام میشه.با این اسم افوربیا نداریم، اگر از گیاه عکس دارید بفرستید تا بهتر راهنماییتون کنیم.

    4. ... گفته:

      سلام .
      کاکتوس سرعوس چرمی و سرعوس خیاری نیاز به گرده افشانی دارند؟.
      ………………………………………………………………………………………………………………

      • کارشناس 1 گفته:

        سلام، زمانی که بذرها کامل برسند کیسه بذر کامل خشک میشه بهتر هست فعلا صبر کنید تا بذرها کامل برسند، بعد جدا کنید.

    5. Matin گفته:

      سلام. هاماتو من لابه‌لای آرئول هاش شپشک آرد آلود هست آیا باسم کنفیدر می‌توان درستش کرد. آیا راه دیگری هم هست

      • کارشناس 2 گفته:

        سلام، به ارامی با انگشت به کیسه بذر حرکت بدید اگر براحتی جدا شد بذرها رسیدن ومیتونید از کیسه بذر خارج کنید ودر دمای اتاق بگذارید خشک بشن حدود دو هفته، یک ماه هم داخل یخچال بگذارید تا دوره سرمادهی رو بگذرونند بعد اماده کشت هستند.

    6. Matin گفته:

      سلام خسته نباشید. ببخشید میشه ژمینو دامسی و شکلاتی رو باهم گرد افشانی کرد.

    7. m گفته:

      سلام و خداقوت. پاسخگویی تان هم که حرف نداره.
      بنده یک مامیلاریا دارم اما نمیدونم چرا الان که اول زمستون هست داره گل میده. در این مورد راهنمایی کنید ممنون میشم.
      اگر راهنمایی کنید که برای بذر نیازی به گرده افشانی هست یا خیر هم عالیه.

      • کارشناس 1 گفته:

        سلام،ممنون از توجه شما، اگر بعد از استراحت کامل زمستانی، هوا گرم بشه وشرایط رشد ایدال باشه کاکتوسها شروع به گلدهی میکنند،چه نوع مامیلاریایی هست؟

      • m گفته:

        سلام از پاسختون متشکرم. فکر کنم مامیلاریا هانیانا باشه. چون تصویرش رو تو سایت دیدم باهاش مو نمی زنه.
        باز هم ممنون

        • کارشناس 1 گفته:

          سلام، ممنون از شما،هانیاناها تک پایه هستند وخود گرد افشان نیازی به گرد افشانی نیست کیسه بذر بعد از اتمام گلدهی تشکیل میشه.

        • تدین گفته:

          هانیانا منم الان گل داده ظاهرا فصل گلدهیش الانه چون جاهای دیگه هم دیدم همشون گل دادن

      • m گفته:

        ببخشید سلام مجدد.
        در مورد این کاکتوس مامیلاریا هانیانا اگر کپسول بذرش آماده بشه نشانه خاصی داره؟
        و بعد باید بذر ها رو سرمادهی کنم؟
        باز هم خیلی خیلی متشکرم.

        • کارشناس 1 گفته:

          سلام، وقتی بذرها برسند، کپسول برنگ قرمز یا صورتی رنگ در میاد وبراحتی از روی گیاه جدا میشه که بذرها رو باید از داخل کیسه بذر خارج کنید دو هفته در محیط منزل نگهداری کنید تا خشک بشن بعد حدود یک ماه داخل یخچال در قسمت تخم مرغی نگهداری کنید تا دوره سرمادهی رو بگذرونند،بعد اماده کشت هستند.

    8. علی گفته:

      با سلام
      کاکتوس های مامیلاریا هانیانا.
      بعد از گل دادن .
      چند ماه طول میکشه تا کپسول بذر دیده بشه.
      الان یک هفته که گل میدن

    9. محمد گفته:

      سلام گل های مامیلاریا تولکا برای تولید بذر نیاز به گرده افشانی داره؟

      • کارشناس میهن کاکتوس گفته:

        سلام تو ژیمینو ها گل باید کامل باز بشه تا کلاله کامل باز شده باشه، شانس تشکیل بذر در این حالت خیلی کمه ولی غیر ممکن نیست

      • کارشناس 1 گفته:

        خوب باید خوشحال باشید که گیاهتون بذر داده، احتمالش هست که داخل کیسه بذری وجود نداشته باشه.

    دیدگاه‌ها بسته شده است.