اصول نگهداری بنفشه آفریقایی

اصول نگهداری بنفشه آفریقایی: بنفشه آفریقایی سرده‌ای شامل شش گونه از گیاهان گل‌دار چندساله در راستهٔ نعناسانان (Lamiales) و تیرهٔ ژسنریاسه (Gesneriaceae) است که بومی تانزانیا و مناطق هم‌جوار جنوب شرقی کنیا است. این گیاه در تمام طول سال گل می‌دهد و رنگ گلبرگ‌های آن آبی، قرمز، صورتی، سفید و بنفش است و از گیاهانی است که قابل نگهداری در گلدان به عنوان گیاه زینتی است.
این گیاه بسیار دوستدار روشنایی است؛ در زمستان باید از نور کامل آفتاب بهره مند شود اما بهتر است در تابستان از تابش مستقیم آفتاب محافظت گردد. در صورتی که بخواهیم بنفشه آفریقایی را در محیط سرپوشیده و کم نور پرورش دهیم می‌توانیم از نور مصنوعی استفاده کنیم.

چند نکته در مورد آبیاری:
هیچ‌وقت آب روی برگ‌ها نریزید، از زیرگلدانی آب دهید، درجای مرطوب و خیس قرار ندهید آبیاری زیاد باعث پوسیدگی ریشه‌ها می‌شود زمان آبیاری وقتی گلدان سبک و سطح خاک خشک شده آبیاری کنید.

بستر:
بهترین بستر پیت ماس و پرلیت به‌طور مساوی که در بعضی مواقع تغییراتی جزئی انجام می شود.
دمای ١۶ تا ٢۶ با رطوبت ٧٠ تا ٩٠ برای گیاه مطلوب هست.

تکثیر:

بذر، قلمه برگ در پرلیت یا آب، یا خاک بنفشه و تقسیم بوته در بهار.

بیماری:
بیماری‌های رایج پوسیدگی برگ و ریشه کنه‌ها و تریپس و شپشک آرد آلود
نکته مهم : در مواقع خرید هر نوع گیاهی مدتی گیاه مورد نظرتان را قرنطینه کنید بعد از اطمینان از سلامت گیاه را وارد مجموعه‌تان بکنید.

دما:
دمای مناسب برای پرورش بنفشه افریقایی ۱۸ تا ۲۶ درجه سانتی‌گراد است. در ۲۵ درجه بنفشه افریقایی به خوبی رشد و نمو کرده و گل فراوان می‌دهد ولی گلبرگ‌ها به نسبت کوچک و رنگ پریده می‌شوند. اگر دما از ۱۸ درجه کمتر شود رشد و نمو کاهش یافته و احتمال بروز سفیدک (نوعی بیماری قارچی شبیه به پودری سفیدرنگ روی برگ‌ها) زیاد می‌شود. و برگ‌ها به سمت پایین خم شده و شکننده می‌شوند. کمترین دمای قابل تحمل برای گیاه در زمستان ۱۳ درجه است. این گیاه برعکس اغلب گیاهان هرچه دمای شبانه گرم‌تر و دمای روزانه خنک‌تر باشد (ثبات و عدم اختلاف میزان درجه حرارت در طول شبانه روز) بهتر رشد و نمو می‌کند. اگر دمای روزانه بالاتر از ۲۹ درجه باشد باعث تحریک گلدهی زودهنگام و ضعیف شدن گیاه می‌شود. حداکثر دما برای این گیاه ۳۲ درجه است.

کود دهی بنفشه آفریقایی:
هر کود با مشخصه NPK معرفی می‌شود که در واقع درصد سه عنصر نیتروژن فسفر و پتاسیم را در کود مشخص می‌کند.

کود رشد: کودی که برای رشد اندام ظاهری گیاه مانند برگ و ساقه مؤثر است، این کود از نیتروژن بالایی در مقابل دو عنصر فسفر و پتاسیم برخوردار است. یعنی عدد اول بزرگ‌تر از دو عدد بعدی است مانند کود با فرمول ۱۰ ۱۰ ۲۰

کود گلدهی و ریشه‌زایی: همان‌طور که میدانیم عنصر فسفر در تولید ریشه و گلدهی بسیار مؤثر است، پس در کود گلدهی عدد وسط از دو عدد دیگر بزرگ‌تر است که گیاه را تشویق به تولید ریشه و گل می‌کند مانند کود با فرمول ۲۰، ۴۰، ۱۰

کود دهی قلمه برگ: برای قلمه برگ هدف اصلی تولید ریشه است، پی در این دوره از کود گلدهی استفاده کنید تا برگ تشویق به ریشه زنی بشود. در صورتی که برگ مقداری رنگ پریده است می‌توانید در این دوره یک یا دو بار از کود رشد استفاده کنید.

گیاهچه های جدا شده و تازه کاشته شده: در این دوره بین ۳۰ تا ۴۵ روز از کود گلدهی استفاده کنید تا ریشه‌ها توسعه پیدا کنند و بعد از آن از کود رشد استفاده کنید تا گیاه به بلوغ برسد.

گیاه بالغ:

وقتی گیاه به بلوغ رسید، دیگر نیازی به تولید و توسعه برگ نیست. برگ دهی اضافی باعث بزرگ شدن بی رویه گیاه و کمبود جا می‌شود. لذا در این سن فقط به گیاه کود گلدهی می‌دهید تا ریشه‌ها توسعه پیدا کرده و گیاه بدون بزرگ شدن بی رویه، گلدهی کند، برای جلوگیری از رنگ پریدگی گیاه می‌توانید هر دو ماه یک‌بار از کود رشد استفاده کنید.

دوره کود دهی:

بهتر است در هر چند ماه آبیاری از کود با دز بسیار پایین استفاده کنید، مثلاً یک‌دهم گرم در لیتر برای هر بار آبیاری.
هر دو ماه یک‌بار از کود با عناصر میکرو استفاده کنید، این امر باعث قوی شدن گل، ساقه و جذب بهتر مواد مغذی می‌شود.
حتماً در تمام موارد از کودهای بدون اوره استفاده شود.

آبیاری خاص بنفشه آفریقایی:
برای آبیاری متداول‌ترین روش این است که زیرگلدانی را پر از آب کرده و گلدان را در آن قرار می‌دهیم، تا آب از سوراخ‌های ته گلدان به سمت بالا حرکت کند. پس از مرطوب شدن سطح خاک (تقریباً بعد از حدود نیم تا حداکثر یک ساعت) در صورت باقی ماندن آب در زیرگلدانی باید آب اضافی را خالی کرد.
ملاک قضاوت برای زمان آبیاری بنفشه آفریقایی تعداد روز نیست بلکه ملاک میزان رطوبت خاک و وزن گلدان است برای اینکه وزن گلدان دستتان بیاید در روزهای اولیه باید این کار را انجام بدهید:

ابتدا گلدان را از طریق زیرگلدانی آب داده و صبر می‌کنید تا سطح خاک کامل خیس شود سپس گلدان را با دست بلند کرده و وزن آن را به خاطر می‌سپارید. بعد از دو روز به اندازه یک بند انگشت، انگشت سبابه را داخل خاک فرو کنید اگر هنوز مرطوب بود باز صبر کنید زمانی که دیگر عمق یک بند انگشت خشک بود و رطوبتی احساس نشد زمان آبیاری بعدی است. حالا گلدان را با دست بلند کرده و وزن آن را احساس کنید قطعاً سبک شده است، بعد از مدتی فقط با بلند کردن گلدان و کنترل وزنش می‌فهمید که آب می‌خواهد یا خیر.

آبیاری از بالا به دلایل زیر برای بنفشه مناسب نیست:
۱-آبیاری از بالا برای بنفشه افریقای مناسب نیست زیرا ریزش آب روی برگ‌ها باعث پوسیدگی و رشد قارچ می‌شود.
۲- آبیاری از بالا باعث خارج شدن هوا از میان بافت خاک و در نتیجه سفت شدن خاک بنفشه می‌شود.

معایب آبیاری از پایین و راه حل آن:
از طرفی آبیاری مداوم از پایین موجب تجمع نمک و املاح در سطح خاک و اطراف طوقه گیاه خواهد شد که اگر میزان نمک افزایش می یابد موجب آسیب گیاه و درنهایت پوسیدگی طوقه می‌شود. به خصوص اگر کیفیت آب آبیاری مناسب نباشد. برای جلوگیری از این حالت می‌توان یک سانتی از خاک سطحی را که شوره بر روی آن جمع شده است برداشت و خاک تمیز جایگزین کرد. برخی می گویند هر از چند گاهی گیاه را از بالا آب بدهید ولی برخلاف تصور رایج این روش نمی‌تواند املاح جمع شده در سطح خاک را کامل شسته و از بین ببرد علاوه بر آنکه تخلخل خاک هم به تدریج کم شده و خطر پوسیدگی ریشه را افزایش می‌دهد.

ریشه‌های بنفشه افریقایی به تجمع نمک بسیار حساس است. در صورت استفاده از آب شور (وجود املاح زیاد) یا عدم دقت در استفاده از کودهای شیمیایی و تجمع نمک در خاک، گیاه توانایی جذب آب را نخواهد داشت از این رو علی رغم آبیاری و خیس بودن بستر کاشت، گیاه علایم پژمردگی را نشان داده و در نهایت از بین خواهد رفت (به اصطلاح گیاه در اثر املاح زیاد می‌سوزد).

برای آبیاری بنفشه افریقایی باید از آب هم دمای اتاق استفاده کرد زیرا آب سرد موجب ایجاد شوک و فرو افتادن گل‌ها و ایجاد لکه‌هایی روی برگ‌ها می‌شود. اگر یک شب قبل از آبیاری ظرف آب را در اتاق نگه داری کنیم دمای آن متعادل شده از طرفی کلر آن هم خارج می‌شود.
هیچ‌گاه کود را به شکل محلول در آب نگهداری نکنید همیشه همان موقع کود مورد نیاز را در آب حل کرده و استفاده کنید.