معرفی گیاه یاس سفید

معرفی گیاه یاس سفید : یاس سفید با نام علمی  jasminum officinale بومی نواحی مختلف آسیا از جمله ایران است. دارای گل‌های سفید رنگی می‌باشد و گیاهی است چند ساله که خزان می‌کند. بهار و تابستان فصل گلدهی یاس می‌باشد. گیاه یاس سفید در ایران به نام‌های یاسمن سفید، یاسمن جنگلی و یاس شیروانی نیز معروف است.

در این مقاله آموزش کامل نگهداری، هرس، آبیاری، خاک مناسب و آفت و بیماری‌ها و همچنین تکثیر این گیاه توضیح داده می‌شود.

شرایط نگهداری یاس سفید:

آبیاری: زمانی باید گیاه را آب داد که سطح خاک نسبتاً خشک شده باشد و آبیاری بیش از اندازه و خیس بودن همیشگی خاک پای گیاه از جمله دلایل ریزش غنچه‌های ان و زرد شدن برگ‌های گیاه است، خشکی کشیدن گیاه نیز از جمله عوامل کاهش گلدهی، ریزش غنچه‌ها و سوختگی حاشیه برگ‌ها بخصوص در طی روزهای گرم است.

نور: یاس سفید به مکانی با نور کامل و مستقیم آفتاب حداقل به میزان ۶-۸ ساعت نیاز دارد تا بهترین گلدهی را داشته باشد کمبود نور موجب کاهش گلدهی، ریزش و عدم باز شدن غنچه‌ها می‌شود، در صورتی که این گیاهان را در گلدان نگه می‌دارید می‌بایست در روزهای گرم تابستان گلدان را در مکانی قرار دهید که در ساعاتی از ظهر از سایه برخوردار باشد، در روزهای گرم تابستان وجود نور مستقیم در ساعات اولیه صبح الی ظهر حداقل به مدت ۶ ساعت برای گیاه کافی است. گرمای بیش از حد می‌تواند موجب ریزش برگ‌ها و سوختن ریشه‌های گیاه به دلیل گرم شدن بیش از اندازه بدنه گلدان شود.

دما: این گیاه در مناطقی که دمای هوا بالای ۱۰ درجه می‌ماند به شکل نیمه همیشه سبز به رشد خود ادامه می‌دهد، در هوای سردتر امکان سیاه شدن برگ‌ها و ریزش آنها وجود دارد اگرچه به نظر می‌رسد که می‌توان زمانی که این گیاه در گلدان نگهداری می‌شود در طی زمستان آن را به مکان گرم خانه منتقل کرد تا همیشه سبز باقی بماند اما نباید از نظر دور داشت که وجود دمای زیر ۱۵ درجه در طی فصل زمستان به رشد و گلدهی این گیاه در سال آینده کمک می‌کند. یعنی به گفته برخی از پرورش دهندگان اگر این گیاه زمستان را در مکانی گرم و با دمای ۱۳-۱۵ طی کند سال بعد گلدهی خوبی نخواهد داشت در فضای آزاد و طی زمستان یاس سفید سرمای هوا را تا حدود ۱۲-درجه تحمل می‌کند اما سردتر از این مقدار احتمال خشک شدن و سرمازدگی ساقه‌های گیاه هست و بهتر است که در چنین مناطقی قسمت‌های نزدیک خاک را با پوششی به ضخامت ۱۰ سانت از مخلوط کود کاملاً پوسیده دامی و خاک برگ پوشاند تا از گیاه در برابر سرمای زمستان محافظت کند، در بهار و وقتی هوا گرم شد باید این پوشش را از اطراف ساقه‌های اصلی کنار زد.

خاک: اگر چه انواع خاک را می‌تواند تحمل کند اما خاک‌هایی با زهکشی خوب به رشد بهترآن کمک می‌کند، هنگام اماده‌سازی خاک می‌توان از مخلوط خاک باغچه+ خاک برگ استفاده کرد. اگر این گیاه را در گلدان نگه می‌دارید بهتر است حدود ۱۰% از حجم کلی خاک را شن دانه درشت مخلوط کنید تا به زهکشی بهتر آن کمک کند خروج آب اضافی بعد از آبیاری از فضای ریشه‌های این گیاه مهم است در غیر این صورت و در صورت مانده ابی در خاک ریشه‌ها می‌پوسد و این گیاه به تدریج از بین می‌رود می‌توان برای تقویت گیاه و گلدهی بهترآن در طی فصل رشد و به شکل متوسط هر ۴ هفته یک‌بار از کودهای ملایم همانند ۱۰٫۱۰٫۱۰ یا ۱۲/۱۲/۱۲ برای کوددهی این گیاه استفاده کرد.اما با فرا رسیدن پاییز کوددهی را تا بهار آینده متوقف کنید اگر این گیاه را به شکل گلدانی نگهداری می‌کنید بهتر است از کودهای با مقدار کم نیتروژن نسبت به پتاس و فسفر مثل ۱۰*۱۰*۵ برای کوددهی استفاده کرد.برای گیاهان بزرگ یاس سفید می‌توان در اوایل فصل رشد لایه‌ای به ضخامت حدود ۵-۱۰ سانت از کود بسیار پوسیده دامی بر روی سطح خاک استفاده کرد همچنین با رعایت فاصله حدود ۴۰ سانت از ساقه اصلی می‌توان این مواد را در اواخر زمستان یا اوایل بهار به خاک پای گیاه با ملایمت به نحوی که به ریشه آسیب نرسد تا عمق ۱۰ تا ۲۰ سانتی خاک مخلوط کرد.

تکثیر یاس سفید:
این گیاه به چهار طریق کاشت بذر ، قلمه ساقه ، جدا کردن پاجوش و خواباندن شاخه تکثیر می شود.

قلمه ساقه:

کاشت قلمه یکی از راه‌های تکثیر این گیاه است قلمه را می‌توان از اواسط بهار تا اوایل تابستان از چوب‌های نرم و یا در اواخر تابستان یا اوایل پاییز از چوب‌های نیمه رسیده به طول ۱۰-۲۰ سانت جدا کرد.چوب نرم در واقع همان ساقه‌های حاصل از رشد فصل جاری و ساقه‌های جدید گیاه است که هنوز سبز است و بافتی نسبتاً نرم دارد.چوب نیمه رسیده کمی سفت‌تر است و اگر انرا خیلی خم کنیم احتمال شکستن دارد.برگ‌های موجود در طول ساقه را باید حذف کنیم و ۲-۳ برگ در انتهای قلمه نگه داریم وجود تعداد بیشتر برگ موجب از دست دادن آب توسط قلمه می‌شود و چون قلمه‌ها ریشه ندارند نمی‌تواند آب مورد نیاز خود را جذب کنند و خشک می‌شوند قطع تمام برگ‌ها هم درست نیست چون برگ‌ها موادی تولید می‌کنند که برای ریشه زایی لازم است.کافی است که ۲-۳ عدد از برگ‌ها را باقی بگذاریم.برای کاشت قلمه می‌توان از مخلوط خاک برگ+شن یا کوکوپیت +پرلیت یا پیت موس+پرلیت و شن استفاده کرد. ابتدا مخلوط را به خوبی خیس کرده و یک ساعت اجازه دهید تا آب اضافی خارج شود بعد از کاشت قلمه‌ها نباید اجازه داد که بستر کاشت خشک شود و باید همیشه مقداری رطوبت را در خود داشته باشد.دو سوم طول قلمه را در خاک فرو کنید و فقط یک‌سوم آنها بیرون باشد.گلدان حاوی قلمه را در مکانی روشن به دور از تابش مستقیم نور آفتاب و دمای ۱۵-۱۸ درجه قرار دهید، این دما برای ریشه زایی قلمه‌ها مناسب است برای افزایش رطوبت محیطی می توانید روی گلدان‌های حاوی قلمه را با نایلون کاور کنید روی کاور چند حفره برای عبوری هوا تعبیه کنید بهتر است پلاستیک را عصر هر روز به مدت یک ساعت از روی گلدان برداشت تا به تهویه هوا و عدم شیوع بیماری‌های قارچی کمک شود.

زمانی که برگ‌های جوان و جدید شروع به رشد کردند می‌توان به ریشه زایی قلمه مطمئن شد و پلاستیک را از روی قلمه‌ها برداشت سعی کنید در سال اول رشد گیاهان جوان حاصل از رشد قلمه همواره آنها را در مکانی با دمای بالای ۱۵ درجه نگهداری کنید تا رشد ساقه‌ها و توسعه ریشه به خوبی انجام شود وقتی گیاهان سال اول رشد خود را طی کردند و سیستم ریشه توسعه یافت گیاه می‌تواند سرمای بیشتر را تحمل کند و مشکلی برای ان پیش نخواهد آمد.

خواباندن شاخه: 
خواباندن شاخه‌های گیاه مادری راه دیگر تکثیر این گیاه است بهتر است قسمتی از ساقه‌ها که قرار است در زیر خاک قرار بگیرند بدون برگ باشند برای این منظور برگ‌ها را از روی ساقه جدا کنید. خاکی را که این قسمت از ساقه درون ان قرار می‌گیرد با مخلوطی از خاک برگ و شن مخلوط کرده و ساقه را در عمق ۱۵-۲۰ سانتی سطح خاک قرار داده و روی ان خاک بریزید به نحوی که انتهای ساقه بیرون از خاک باقی بماند خاک این قسمت باید همیشه از رطوبت مناسب برخوردار باشد اما بیش از اندازه با ان آب ندهید زیرا موجب پوسیدگی می‌شود اگر ابتدای بهار این عمل را انجام دهید در اوایل یا اواسط پاییز می‌توان ساقه را که اکنون ریشه دار شده از گیاه مادری جدا کرد.

جدا کردن پاجوش: 
جدا کردن پاجوش از کنار گیاه مادری از دیگر روش‌های تکثیر این گیاه است، زمان مناسب جدا کردن پاجوش‌ها در اواخر زمستان یا اوایل بهار است یعنی زمانی که هنوز گیاه رشد فعال خود را شروع نکرده است قبل از جدا کردن پاجوش‌ها باید خاک را به خوبی آبیاری کرد و برای ۱-۲ ساعت منتظر ماند تا قسمت‌های زیرین نیز به خوبی مرطوب شوند سپس پاجوش را با خاک اطرافش از زمین در بیاورید هر مقدار خاک بیشتری با پاجوش بیرون بیاورید موفقیت گیرش پاجوش و سلامتی بعدی ان بیشتر تضمین می‌شود.

آموزش کاشت بذر یاس:
روش دیگر تکثیر این گیاه کاشت بذر است بذرها در اواخر تابستان می‌رسند زمانی که محفظه‌های حاوی بذر بر روی گیاه مادری تغییر رنگ داد زمان مناسب جداسازی میوه‌ها از گیاه مادر است بذرها را می‌توان تا رسیدن اواخر زمستان در مکانی خشک و خنک نگهداری کرد. سپس در اواخر زمستان می‌توان ابتدا بذرها را به مدت چند ساعت در آب خیس کرد و سپس نسبت به کاشت آنها در مخلوطی از دو قسمت پیت ماس +یک قسمت پرلیت +یک قسمت خاک معمولی کاشت بذرها را روی سطح خاک قرار دهید و روی آنها را با لایه بسیار نازکی از خاک پوشاند عمیق کاشتن موجب عدم جوانه زنی بذرها می‌شود.دمای مناسب برای جوانه زنی در حدود ۲۱ درجه سانتی‌گراد است.گلدان حاوی بذرها را باید در مکانی روشن اما به دور از تابش نور مستقیم آفتاب گذاشت تا جوانه زنی بذرها بهتر انجام شود.برای جلوگیری از جابجا شدن بذرها در اثر جریان آب می‌توان از روش اسپری کردن جهت آبیاری استفاده کرد و نباید اجازه داد که سطح خاک خشک شود.

آموزش هرس یاس سفید:
یاس سفید بسیار پر رشد است و برای کنترل اندازه آن می‌باید به شکل مرتب و سالانه هرس شود هرس را بعد از اتمام هر دوره گلدهی می‌توان انجام داد هرس این گیاه در اواخر زمستان و اوایل بهار موجب کاهش گلدهی ان می‌شود، بهترین گل‌های این گیاه بر روی ساقه‌های جوان و حاصل از رشد فصل جدید شکل می‌گیرد اگر گیاه را بعد از اتمام دوران گلدهی هرس کنیم اواخر زمستان و اوایل پاییز گیاه فرصت و زمان کافی خواهد یافت که با شروع فصل آینده تجدید نیرو کرده و ساقه‌های جوان و جدید تولید کند که حاوی غنچه‌های گل هستند البته توجه کنید که اگر در منطقه‌ای زندگی می‌کنید که دمای هوا در طی پاییز و زمستان به نحوی است این گیاه به شکل نیمه همیشه سبز زندگی می‌کند یعنی به رکود کامل فرو نمی‌رود و همگی یا مقداری از برگ‌های سبز خود را حفظ می‌کند در اواخر زمستان  واوایل بهار نیز می‌توان نسبت به هرس اقدام کرد اما به هر حال هرس در این زمان از سال موجب به تعویق افتادن گلدهی این گیاه در فصل رشد جدید می‌شود.میزان و شدت هرس بسته به هدف شما می‌تواند متفاوت باشد، مثلاً فرض کنید که این گیاه را در فضای باز نگهداری می‌کنید و ترجیح می‌دهید که به شکل و فرم بوته باشد به همین دلیل هنگام هرس می‌توان ساقه‌ها را سرزنی کرد البته برای جلوگیری از انبوه شدن مرکز گیاه می‌توان از ساقه‌های قدیمی که در مرکز گل قرار گرفته‌اند حدود ۱۵-۲۰ سانت نگه داشته و مابقی را قطع کرد از جوانه‌های موجود بر روی باقیمانده ساقه‌های قدیمی ساقه جدید به تدریج شروع به رشد می‌کند.در مورد گل‌های یاسی که در گلدان نگهداری می‌شوند و برای کنترل رشد انان می‌توان هر ساقه را حدود یک سوم ارتفاع ان کوتاه کرد.

توجه کنید این گیاه برای ظاهر بهتر به قیم مناسب نیاز دارد که قبل از شروع رشد و بلند شدن ساقه‌ها باید قیم را تهیه و در جای خود مستقر کرد.

منبع:میهن کاکتوس

کاشت کاکتوس در فضای باز

آموزش نگهداری از گل یاس آبی

جلوگیری از سرمازدگی گیاهان و درختان میوه

اصول نگهداری از گل نیلوفر آبی

تزیین باغچه منزل با ایده های خلاقانه

تأثیر افزایش غلظت دی اکسید کربن اتمسفر بر رشد گیاهان

آموزش نگهداری گل میمونی یا میمون، بهترین روش آبیاری، خاک

نکات مهمی که بعد از خرید گل و گیاهان آپارتمانی باید رعایت کنید