نقش نور در گیاهان چیست؟

نقش نور در گیاهان چیست؟

نقش نور در گیاهان چیست؟ از آنجا که تمامی موجودات زنده به انرژی برای بقاء و ادامه حیات خود نیاز دارند، این نیاز برای گیاهان هم وجود دارد. نور یکی از مهم‌ترین عامل‌های رشد و نمو در گیاهان است که انرژی مورد نیاز گیاه را تأمین کرده و نقش بسزایی در غذا سازی دارد. به گونه‌ای می‌توان گفت کسب انرژی در گیاهان به وسیله فرآیندی به نام فتوسنتز صورت می‌گیرد که نور نقش بسیار مهمی در این فرآیند دارد. گیاهان با دریافت نور و استفاده از آن در کنار عواملی دیگر انرژی گیاه را تأمین می‌کند.همه ی گیاهان به نور نیاز دارند اما مقدار نیاز نور در همه ی گیاهان یکی نیست و کیفیت، شدت و مدت زمان تابیدن نور در گیاهان متفاوت است.

 

 

۱- کیفیت:
همان طور که میدانید نور چندین طیف رنگی دارد و منظور از کیفیت همان طیف رنگ نوری است که به سطح گیاه می‌تابد. گیاهان قادر هستند طیف‌هایی از نور را بهتر از طیف‌های دیگر جذب کنند به گونه‌ای که  نورهای قرمز و آبی بیشترین تأثیر را در رشد گیاهان دارند و بالعکس رنگ‌های سبز و زرد از اهمیت کمتری برای رشد گیاهان برخوردارند. سبز رنگ بودن گیاه به این علت است که گیاه نور سبز و زرد را بیشتر بازتاب می‌کند تا جذب کند و به همین علت است که اکثر گیاهان به رنگ سبز هستند ( البته استثناهایی وجود دارد). میزان تابش طیف رنگ قرمز و آبی بر روی گیاه باید متعادل  باشد تا گیاه بهترین رشد خود را داشته باشد و بهترین و متعادل‌ترین نور همان نور طبیعی خورشید است. هرکدام از رنگ‌های قرمز و آبی نور نقش خاصی بر روی گیاه دارند مثلاً نور آبی معمولاً در رشد شاخ و برگ گیاهان و نور قرمز در کنار نور آبی گیاه را به گلدهی تشویق می‌کند.

 

۲- شدت:
فقط کیفیت نور مهم نیست و در کنار کیفیت، شدت نور نیز از ارزش بالایی برخوردار است به این‌گونه که اگر با کیفیت‌ترین نور بر روی گیاه بتابد ولی شدت کافی نداشته باشد تأثیر زیادی بر رشد گیاه ندارد. شدت نور را به زبان ساده می‌توان به این‌گونه مثال زد که شما مقدار نور خورشید را با مقدار نور یک لامپ معمولی مقایسه کنید و قطعاً متوجه می‌شوید که مقدار نور خورشید از شدت بالایی برخوردار است یا مثلاً مقدار نور خورشید در فصل تابستان خیلی بیشتر از مقدار نور خورشید در زمستان است. شدت نور مورد نیاز در همه گیاهان یکی نیست و گیاه بسته به نوع و گونه‌ی خود به مقدار مشخصی از شدت نور نیاز دارد. شدت نور را می‌توان اندازه گیری کرد و دستگاه‌های مخصوصی برای این کار وجود دارد.

 

گیاهان از نظر نیاز به شدت نور در چند دسته تقسیم می‌شوند:

 

۱- گیاهانی با نیاز شدت نوری کم:
همین‌طور که گفتیم هیچ گیاهی در تاریکی نمی‌تواند رشد کند اما گیاهانی هستند که با شدت نور کم می‌توانند رشد کنند و در مقابل نور مستقیم آفتاب از بین می‌روند این‌گونه گیاهان برای نگهداری در داخل آپارتمان‌ها، ادارات، دفاتر و… مناسب‌اند.

 

۲- گیاهانی با نیاز به شدت نور متوسط:
به این دسته از گیاهان، گیاهان سایه پسند میگویند که برای نگه نگهداری در قسمت‌هایی از حیاط خانه‌ها که سایه است، پاسیوها، یا پشت پنجره‌های کم نور و سایه مناسب هستند. این گیاهان در نور کم یا شدت نور زیاد از بین می‌روند.

 

۳_گیاهانی با نیاز به شدت نور زیاد یا نیاز به آفتاب کامل:
این دسته از گیاهان را گیاهان بیرونی تشکیل می‌دهند که مناسب برای باغچه‌های آفتاب‌گیر، خیابان‌ها، پارک‌ها و … یا برخی از گیاهان کشاورزی هستند و در نور کم و سایه از بین می‌روند و قادر به رشد کردن نیستند.

 

 

۴- مدت زمان تابیدن نور:
به مدت زمانی که یک گیاه در معرض تابش نور قرار می‌گیرد میگویند که هر گیاه بسته به نوع خود به زمان خاصی از تابیدن نیاز دارد و اگر نور کمتر از زمان خاص به گیاه برسد بیماری و مشکلاتی را در بردارد. هیچ گیاهی نمی‌تواند تابیدن ۲۴ ساعت نور را تحمل کند و به مدتی برای استراحت نیز نیاز دارد که در آن مدت باید گیاه در معرض تاریکی قرار بگیرد اما زمان تابش نور بالا برای اکثر گیاهان مفید است.

 

گیاهان از نظر نیاز زمانی به نور به چند دسته تقسیم می‌شوند:

 

۱- گیاهان کم نیاز:
گیاهانی هستند که به مدت زمان تابیدن نور کمتری نیاز دارند و دوام آن‌ها نسبت به زمان تابیدن کم نور بیشتر است و در این ‌چنین شرایطی می‌توانند رشد کنند.

 

۲- گیاهانی با نیاز متوسط:
این گروه از گیاهان به زمان متوسطی از تابش نور نیاز دارند. این گیاهان در حدود ۶ الی ۸ ساعت تابش نور را نیاز دارند و در این مدت زمانی از تابش نور رشد می‌کنند.

 

۳- گیاهانی با نیاز زیاد:
این‌گونه گیاهان به زمان بیشتری از تابش نور نیاز داشته که حداقل حدود ۱۰ الی ۱۳ ساعت تابش نور را نیاز دارند. همچنین مدت زمان تابیدن نور در گلدهی گیاهان، بیدار شدن بذر یا دانه، ریزش برگ گیاهان خزان کننده و … نیز نقش مهمی دارد. اثر تناوب روز و شب یا مدت زمان روشنایی و تاریکی را دوره نوری میگویند.

 

گیاهان از نظر حساسیت به دوره نوری به سه دسته تقسیم می‌شوند:

 

۱- گیاهان بی تفاوت:
این‌گونه از گیاهان برای گلدهی به مدت زمان تابیدن نور حساسیتی نشان نمی‌دهند و مدت روشنایی و تاریکی برایشان هیچ اهمیتی ندارد و در هر صورت اگر شرایط‌های دیگر محیا باشد عمل گلدهی را انجام می‌دهند.

 

۲- گیاهان کوتاه روز:
این نوع از گیاهان به مدت زمان تابیدن نور کمتری برای گلدهی نیاز دارند یعنی باید زمان روشنایی کمتر از زمان تاریکی باشد تا بتوانند عمل گلدهی را انجام دهند و در غیر این صورت گلدهی نمی‌کنند.

 

۳- گیاهان روز بلند:
این گروه از گیاهان به مدت زمان تابش نور بیشتری برای گلدهی نیاز دارند و باید مدت زمان روشنایی بیشتر از مدت زمان تاریکی باشد و در غیر این صورت فقط رشد رویشی دارند و گلدهی نمی‌کنند. البته امروزه با پیشرفت علم و تکنولوژی و با ساخت گلخانه‌های صنعتی و کنترل مدت زمان تابیدن نور گیاهان را وادار به گلدهی می‌کنند.

 

مقاله نور لازم برای کاکتوس را نیز مطالعه کنید. کلیک

 

مشکلات و بیماری گیاهان در اثر نور:
گیاهان در اثر کمبود یا شدت زیاد نور واکنش نشان می‌دهند. کمبود نور معمولاً بر شکل بیرونی گیاه و سرعت رشد طولی آن اثر می‌گذارد. گیاهانی که در تاریکی می‌رویند معمولاً ساقه‌ای بلند و باریک دارند، برگ‌ها گسترش نمی‌یابند و ساقه و برگ‌ها فاقد کروفیل (سبزینه) هستند و بالعکس گیاهانی که در معرض نور مورد نیاز قرار بگیرند ساقه تنومند و شاخه‌های پر برگی دارند و برگ‌های آنها کاملاً سبز و بزرگ می‌شوند و فاصله بین برگ‌ها کاهش میابد و تبدیل به گیاهی پرپشت می‌شوند. ساقه گیاهان در اثر کمبود نور واکنش نشان داده و به سمتی که نور بیشتر باشد خم می‌شوند این عمل بیشتر در پرورش گیاهان در سایه رخ می‌دهد و به همین علت است که میگویند حداقل هفته‌ای یک‌بار گیاه را بچرخانید تا تمام قسمت‌های آن در معرض نور قرار گیرد. ریشه‌ها برعکس ساقه‌ها عمل می‌کنند و یا به نور کم واکنش نشان نمی‌دهند یا برخلاف طرفی که مقدار نور بیشتر است خم می‌شوند. برگ‌ها در گیاهان به گونه‌ای قرار می‌گیرند تا پرتوهای نور به صورت عمودی بر روی آن‌ها بتابد به همین علت زاویه تابش نور بر زاویه برگ‌ها اثر مستقیم می‌گذارد. گیاهانی که در مقابل نور زیاد از حد قرارمی گیرند برگ‌های آن‌ها می‌سوزد، رشد گیاه کاهش میابد و نهایتاً گیاه بعد از مدتی از بین می‌رود.

شاید امروزه با پیشرفت تکنولوژی چراغ‌ها و لامپ‌هایی ساخته شده باشند که برای رشد گیاهان مناسب باشند اما هیچ نوری برای گیاهان بهتر از نور طبیعی خورشید نیست و اگر نور خورشید به مقدار لازم برای گیاه فراهم شود گیاهان سالم‌تر و با طراوت تر می‌شوند البته این لامپ‌ها تأثیر دارند و بی تأثیر نیستند ولی نور طبیعی برای گیاهان چیز دیگری است.

نقش نور در گیاهان چیست؟
نویسنده: محمد نورعلی
منبع: میهن کاکتوس

مقالات مشابه

پیشنهاد خرید

4 دیدگاه برای “نقش نور در گیاهان چیست؟

    • کارشناس 2 گفته:

      سلام، چرا با اسمهای کاربری متفاوت سوال میپرسید؟با هر اسمی که وارد میشید ای پی تون مشخص هست،اسم همین گیاه رو روی یک مقاله دیگه خودتون فرمودید،پتوس هست، با یک اسم کاربری سوال کنید. روی مقاله پتوس سوال پرسیدید همون مقاله رو مطالعه بفرمایید.

      • موسوی گفته:

        سلام ممنون از راهنماییتون تواین چند وقته ک سوال پرسیدم ازتون توی مقالات مختلف جوابها و حتی سوالها برام نمیومد فکر میکردم پاسخ ندادید حالا نمیدونم ایراد از سایت بوده یا گوشی و نت من. بهمین خاطر چندین بار سوال پرسیدم امروز دیدم ک همه سوالهام توسایت قرار گرفته بازم ممنون ک صبورانه به همه سوالات جواب میدین.

        • کارشناس 1 گفته:

          سلام، ممنون از شما،وقتی وارد سایت میشید یک بار صفحه رو پایین بکشید تا سایت بروزرسانی بشه وبتونید جوابهای سوالاتتون رو مطالعه کنید.

دیدگاه‌ها بسته شده است.