بیماریهای قارچی بلای جان گیاهان: قارچها انواع مختلفی دارند که حدود ۸۰۰۰ گونه از آنها وجود دارد. برای گیاهان بسیار خطرناک بوده و میتوانند موجب کاهش رشد و حتی موجب مرگ گیاهان شوند. قارچها میتوانند به برگها، ساقه و شاخه، میوهها، ریشهها و بخشهای مختلف گیاهان آسیب وارد کنند. قارچها از طریق زخم روی اندامهای گیاهان نفوذ میکنند و ممکن است این زخمها توسط حیوانات و حشرات، انسان و حتی عواملی چون باد و طوفان ایجاد شوند.
قارچها معمولاً از خود عوامل فیزیکی بر جای میگذارند. که این عوامل میتوانند مانند لکههای قهوهای و سیاه یا حتی سفیدکهای پودری یا تارهایی شبیه تار عنکبوت باشند. وقتی صحبت از بیماریهای قارچی میشود منظور گیاه قارچ نیست بلکه قارچهای بیماری زا میکروسکوپی بوده و با چشم عادی دیده نمیشوند.
قارچها به راحتی تکثیر میشوند و عمل تکثیر آنها از طریق هاگ بوده که توسط باد و حشرات روی اندامهای گیاهان پخش میشوند. قارچها با تأثیر مستقیمی که روی ریشه گیاهان میگذارند میتوانند موجب پوسیدگی ریشه شده و درنهایت گیاه را از بین ببرند. علت اصلی پیدایش قارچها وجود رطوبت زیاد محیط میباشد. اگر رطوبت کنترل نشود و بیش از حد مجاز باشد قارچها به وجود میآیند و این عمل بیشتر در گلخانهها صورت میگیرد. گرما و رطوبت دو عامل رشد قارچها هستند البته بعضی از قارچها در سرما رشد میکنند.
در هنگام کاشت بذر به علت رطوبت فراوان برای جوانه زنی بذرها بیماری قارچی پدیدار میشود که برای جوانههای کوچک و ضعیف بسیار خطرناک هستند و به همین علت برای جلوگیری از قارچها از سموم قارچ کش استفاده میکنند و به طور مرتب عمل هوادهی را انجام میدهند تا رطوبت کم شده و بستر کشت دچار بیماری قارچی نشود.
هنگام تکثیر گیاهان از طریق قلمه یا برخورد وسیلهای تیز به اندام گیاه به علت زخمی شدن نیز این بیماری به راحتی شکل میگیرد و برای جلوگیری از آن حتماً باید بر روی زخم مقداری پودر قارچ کش ریخت و گیاه را از رطوبت فراوان دور کرد تا محل زخم پینه بسته و خشک شود.
آبیاری زیاد میتواند باعث خیس و مرطوب شدن خاک شود و محلی برای رشد قارچها را به وجود آورد که به ریشه گیاهان آسیب میرساند، ریشهها پوسیده و گیاه از بین میرود. برای جلوگیری از این عمل حتماً اجازه دهید خاک خشک شود و سپس آبیاری را انجام دهید.
برای تکثیر کاکتوسها و ساکولنت ها از طریق قلمه و پاجوش حتماً باید قلمه را در محلی خشک و خنک به مدت حداقل ۴۸ ساعت به دور از رطوبت و آفتاب مستقیم قرار دهید تا انتهای آنها و محل بریده شده پینه بسته و خشک شود و سپس قلمهها یا پاجوش ها را در خاک بکارید تا از بیماری قارچی جلوگیری شود. چون این دسته از گیاهان بسیار به بیماری قارچی حساس بوده و به راحتی قلمهها و پاجوشها از بین میروند.
هنگام پیوند زدن گیاهان نیز سعی کنید از ابزار و محیط استریل استفاده کنید.
در فصل پاییز و زمستان که گیاهان به دوره خواب رفته و سیستم دفاعی آنها بسیار کاهش میابد آن ها را از باران و رطوبت دور کنید تا قارچها نتوانند به آنها آسیب برسانند. در این فصل بهتر است گیاهان را در فضایی خشک و خنک قرار دهید تا از ریزش برف و بارانهای پاییزی و زمستانی بر روی اندامهای آنها جلوگیری شود. اگر گیاهان آپارتمانی را در این فصل بیرون از خانه در هوای سرد زمستانی نگهداری میکنید به هیچ وجه بر روی برگهای آنها آب اسپری نکنید.
گاهی پیش میاید که روی برگ گیاهان سفیدیهایی پودری شکل پدیدار میشود که بسیار خطرناک بوده و حتماً برای جلوگیری از بیشتر شدن آنها برگهای آلوده به این بیماری را جدا کرده و گیاه را به محل خشک و به دور از رطوبت منتقل کنید و مرتباً به گیاه سر بزنید.
برای از بین بردن قارچها سمومی وجود دارند که توسط شرکتهای فراوانی تولید میشوند و در بازار به فروش میرسند. سمومی مثل قارچ کش کاپیتان، مانکوزب، کاربندازیم از معروفترین آنها هستند که به صورت پودر در بسته بندیهای مختلف وجود دارند. استفاده از این سموم برای جلوگیری از قارچها مؤثر بوده و میتواند آن ها را از بین ببرد. نحوه استفاده از این سموم توسط شرکت بر روی بسته بندیها قید شده است که بهتر است طبق دستورالعمل شرکت سازنده این پودر ها را در آب حل کنید و استفاده کنید. معمولاً دز توصیه شده ۲ گرم در ۲ لیتر آب میباشد.
توجه داشته باشید که بیماریهای قارچی در صورت پیشروی قابل درمان نیستند و این سموم بیشتر در مراحل اولیه بیماری یا به عنوان پیشگیری تأثیر گزار خواهند بود.
قارچها میتوانند خود را در برابر سموم مقاوم کنند و حتماً از یک نوع سم به طور مرتب استفاده نکنید و برند قارچکش خود را تغییر دهید. به عنوان مثال اگر از قارچکش کاپیتان مدتی است که استفاده میکنید آن را تعویض کرده و از قارچکش مانکوزب استفاده کنید و همینطور برندهای دیگری را نیز میتوانید استفاده کنید.




نویسنده: محمد نورعلی
منبع: میهن کاکتوس