گل داوودی و بهترین روش نگهداری از آن در منزل

گل داوودی Chrysanthemum  که بیشتر به‌عنوان گل بیرونی شناخته می‌شود، گیاهی چندساله و بومی آسیا و شمال شرقی اروپا است، منشأ بیشتر گونه‌ها شرق آسیا است، گل داودی یکی از گیاهان تزیینی بسیار محبوبی است که تقریباً در سراسر دنیا و در رنگ‌های مختلف یافت می‌شود، این گیاه که دارای ۱۰۰ تا ۲۰۰ گونهٔ مختلف است.

گل داوودی دارای گونه‌های متنوعی است که بر اساس برخی از خصوصیات آن را طبقه‌بندی و گروه‌بندی می‌کنند، یکی از این گروه‌بندی‌ها گیاهان داوودی را در دو گروه کلی و عمومی باغی و نمایشگاهی قرار می‌دهد. داوودی‌های باغی به‌طور کل سرسخت‌تر از انواع نمایشگاهی هستند و می‌توانند سرمای محیط را در طی زمستان تحمل کنند، البته این به معنی سرسبز ماندن این نوع از داوودی‌ها در طی پاییز زمستان نیست بلکه به معنی زنده ماندن قسمت‌های زیرزمینی آن در طی زمستان و سبز شدن مجدد آن با آمدن فصل بهار است به‌نحوی‌که این نوع از داوودی‌ها را برای چندین و چند سال می‌توان در گوشه‌ای از باغ یا باغچه داشت و از آنان لذت برد. نمونه‌های نمایشگاهی داوودی انواعی هستند که برای گذران زمستان به کمی محافظت نیاز دارند و همچنین برای گلدهی و رشد مناسب نیاز دارند تا با کمک وسایل نور مصنوعی در طی برخی از شب‌ها نیز از نور بهره‌مند شوند.

گل داوودی معمولا در اواخر تابستان و پاییز شکوفا می شود، رنگ و نوع گل ها در آن بسیار متفاوت است و میتوان در گلدان برای نگهداری در منزل و یا باغچه کاشت. گل داوودی گیاهی است مناسب برای دکوراسیون و طرحی فضای سبز.

خاک مناسب گل داودی

گل داوودی خاکی با زهکش خوب نیاز دارد بنابراین وجود خاک برگ و یا پیت موس به رشد آن کمک می‌کند. برای مخلوط خاکی گلدانی می‌توان از مخلوط خاک معمولی + خاک برگ+ پیت موس استفاده کرد. به حای پیت موس می‌توان مواد دیگری مانند کوکوپیت و پرلیت را نیز مورد استفاده قرا ر داد. در مورد کاشت داوودی در باغچه بهتر است که قبل از کاشت گیاه، خاک را تا عمق حداقل ۳۰ سانتیمتری با خاک برگ به خوبی مخلوط کنید.

فاصله کاشت گیاهان داوودی در خاک باغچه باید بین ۶۰-۳۰ سانتیمتر باشد تا فضای کافی برای رشد و گستراندن شاخسار داشته باشند. حتی برخی از انواع پر رشد وجود دارند که بهتر است فاصله بین دو بوته آنان را ۹۰-۶۰ سانتیمتر در نظر گرفت. اگر گیاهان جدیدی که می‌خرید گلدانی هستند و قصد انتقال آنان را به خاک باغچه دارید باید در همان عمقی که گیاه در گلدان اولیه خود قرار داشته است آن را در باغچه بکارید و به بیان دیگر گیاه را در مکان جدید عمیق‌تر در خاک نکارید زیرا این کار منجر به افزایش حساسیت گیاه به بیماری پوسیدگی ریشه و طوقه می‌شود. در طی فصل رشد و هر ۶-۴ هفته یک‌بار می‌توان از کودهایی با فرمول ۵-۱۰-۵ یا ۱۰-۱۰-۵ و یا ۲۰-۲۰-۵ استفاده کنید. یعنی از کودهایی استفاده شود که میزان نیتروژن آن کمتر از دو عنصر دیگر یعنی فسفر و پتاسیم باشد.

البته کودهای ۱۵-۳۰-۱۵ و همچنین ۲۰-۲۰-۲۰ نیز در مورد این گیاه نتایج قابل قبولی در رشد و گلدهی ایجاد می‌کند. برخی از پرورش دهندگان نیز در اوایل فصل رشد از کود ۲۰-۱۰-۲۰ استفاده می‌کنند اما در زمان شکل گیری غنچه‌های گل فرمول ۲۰-۲۰-۱۰ را بکار می‌برند. توضیح اینکه کودها فرمولی دارند که نسبت سه عنصر نیتروژن فسفر و پتاسیم را نشان می‌دهد. عدد سمت چپ نیتروژن عدد وسط فسفر و عدد سمت راست پتاسیم را نشان می‌دهد. کوددهی را می‌توان از اوایل فصل رشد شروع کرد اما بعد از شکل گیری غنچه‌های گل و شکوفایی گل‌ها می‌توان کوددهی را متوقف کرد و مجدداً در سال آینده با شروع رشد گیاه برنامه‌های کوددهی را از سر گرفت.

آبیاری گل داوودی

آبیاری کافی و منظم گل داوودی منجر به رشد و گلدهی مناسب آن می‌شود. در هر دفعه آبیاری خاک باید حداقل تا عمق ۱۵ سانتیمتری خیس و مرطوب شود. همچنین زمان آبیاری را با بررسی سطح خاک تخمین بزنید. زمانی که سطح خاک رطوبت خود را تا حدودی از دست داده بود و نیمه خشک و نیمه مرطوب است می‌توان این گیاه را آبیاری کرد. در مورد داوودی‌های گلدانی نیز زمان آبیاری را به همین صورت تعیین کنید و تا حدی به گیاه آب دهید که حتماً از منافذ زیرین گلدان آب بیرون بیاید. توجه داشته باشید که آبیاری بیش از اندازه به این گیاه می‌تواند منجر به پوسیدگی ریشه و از بین رفتن گیاه شود.

 

نور مورد نیاز گل داوودی

مکان کاشت این گیاهان باید از نور خوبی برخوردار باشد. بنابراین در مورد داوودی‌هایی که در باغچه کاشت شده‌اند وجود حداقل ۸ ساعت نور مستقیم آفتاب برای آن ضروری است. کمبود نور موجب ریزش برگ‌ها بخصوص برگ‌های پایین گیاه و عدم شکل گیری گل خواهد شد. همچنین ساقه‌ها بیش از اندازه بلند و علفی می‌شوند. مسئله‌ای که باید به آن توجه داشته باشید این است که کوتاه شدن طول روز (از نیمه تابستان به بعد) برای تشکیل جوانه‌های گل این گیاه ضروری است بنابراین اگر گیاهان داوودی را در زیر چراغ در باغچه کاشته‌اید که در طی شب روشن است و یا اینکه این گیاه را در گلدان نگهداری می‌کنید که در طی شب این گیاه از نور چراغ برخوردار است احتمال اینکه این گیاه گل بدهد کم است و در صورت شکل گیری گل‌ها نیز از گل‌هایی کمتر و ریزتر برخوردار می‌شود.
نکته دیگر اینکه اگر گلدان داوودی را به شکل پر از گل خریدار کرده اید امکان نگهداری آن به دور از نور مستقیم آفتاب برای مدتی وجود دارد اما باید روزانه از حداقل ۱۲ ساعت نور در محیط برخوردار باشد تا گل‌هایش عمر مناسبی داشته باشند. اما توجه داشته باشید که چنین وضعیتی مناسب گیاهی گل‌دار است اما اگر این گیاه گل نداشته باشد و شما آن را در مکانی روشن اما به دور از نور مستقیم قرار دهید مطمئن باشید که گیاه شما از رشد خوبی برخوردار نخواهد بود. اصولاً عدم وجود نور از حدود ۶-۵ بعد از ظهر تا ۸ صبح روز بعد گلدهی این گیاه را ترغیب می‌کند و هر مقدار که شرایط تاریکی و روشنایی محیط به این صورت باشد این گیاه سریع‌تر به گل می‌نشیند و گلهای بیشتری نیز تولید می‌کند.

 

دمای مناسب برای نگهداری گل داودی

گیاهان داوودی طیف دمایی گسترده‌ای را تحمل می‌کنند اما بهترین دما برای رشد این گیاه ۱۵ تا ۲۵ درجه سانتگراد است اما دمای شبانه کمتر از ۱۵ درجه سانتیگراد از رشد آن کم می‌کند.

نحوه تکثیر گل داوودی

داوودی‌های قدیمی و چند ساله را می‌توان با روش تقسیم بوته تکثیر کرد. بدین صورت که هر ۵-۳ سال یک‌بار در اواخر فصل زمستان و اوایل بهار از خاک در آورد و به دو یا چند قسمت تقسیم کرد و در مکان مورد نیاز کاشت. بذر داوودی را نیز می‌توان برای تکثیر استفاده کرد. در گلدانی که مخلوط همانند خاک برگ با شن و یا خاک برگ + کوکوپیت + پرلیت و یا هر مخلوط سبک دیگری که نگه‌دارنده رطوبت نیز هست می‌توان بذرها را حدود ۲ ماه قبل از فرارسیدن فصل بهار کاشت.
گلدان را در مکانی با دمیا ۲۴-۲۳ درجه سانتیگراد قرار دهید و رطوبت مورد نیز را تأمین کنید. در هفته‌های اول می‌توانید این کار را با غبار پاشی آب انجام دهید تا بذرها و گیاهان جوان جابجا نشوند.

جوانه زنی بذرها ۳-۲ هفته طول می‌کشد و بعد از ۶ هفته می‌توانید گیاهان جوان را که اکنون از ریشه‌های خوبی نیز برخوردار هستند در مکان مورد نظر و در خارج از خانه بکارید. برای تکثیر از طریق قلمه می‌توان در اوایل بهار الی اوایل تابستان از ساقه‌های گیاه که ۱۲ سانتیمتر طول دارند قلمه‌هایی به طول ۷-۵ سانیتمتر جدا کرد. برگ‌های موجود در قسمت پایین قلمه‌ها جدا می‌شوند و قلمه‌ها در بستری سبک همانند خاک برگ + کوکوپیت و یا کوکوپیت + پرلیت قرار می‌گیرند. دمای مورد نظر برای ریشه زایی قلمه‌ها ۱۶ درجه است و بستر باید همواره مرطوب نگه‌داشته شود و قلمه‌ها نیز در مکانی روشن اما به دور از نور مستقیم آفتاب قرار گیرند. ریشه زایی قلمه‌ها در صورت مساعد بودن شرایط محیط ۴-۳ هفته طول می‌کشد و زمانی که ریشه‌ها به طول ۳-۲٫۵ سانتیمتر برسند می‌توان نسبت به جابجایی آنان اقدام کرد.

 

هرس گل داوودی

در مورد داوودی‌هایی که فرم و شکل رشد بوته‌ای دارند و گل‌های بی‌شماری با فرا رسیدن انتهای تابستان و همچنین پاییز تولید می‌کنند باید گفت که این گیاهان با شروع فصل رشد، گیاه شروع به تولید شاخه‌های جدید می‌کند. گاهی ممکن است که شاخه‌های گیاه بسیار بلند شوند که در این صورت قسمت‌های پایین گیاه به تدریج برگهای خود را از دست می‌دهند و نمای زیبایی نخواهند داشت. به همین دلیل می‌توان در طی فصل رشد و در زمانی مناسب نسبت به کوتاه سازی و سرزنی شاخه‌های گیاه اقدام کرد. با این کار علاوه بر جلوگیری از بلند شدن بیش از اندازه ساقه‌های گیاه، رشد ساقه‌های جانبی تحریک شده و گیاه بیش از پیش حالتی بوته‌ای می‌گیرد. اما زمان انجام این عمل مهم است.

این کار را باید حتماً قبل از شکل گیری جوانه‌های گل و در اوایل فصل رشد انجام داد. عینی در بهار و بعد از اینکه شاخه‌ها شروع به رشد کردند و کمی بلند شدند به حدود ۱۰ سانیتمتر رسیدند می‌توان شاخه‌ها را به نحوی کوتاه کرد که بر روی شاخه ۳-۲ جفت برگ باقی بماند. البته برخی از پرورش دهنگان به طور کل توصیه می‌کنند که در هر مرتبه از سرزنی بهتر است که حدود یک سوم از طول ساقه کوتاه شود و دو سوم آن باقی بماند. عمل سرزنی به طور کل موجب ظهور و رشد ساقه‌های بیشتری می‌شود مجدداً بعد از اینکه ساقه‌ها به طول ۱۵-۱۰ سانیتمتر رسیدند می‌توان آنها را سرزنی کرد. عمل سرزنی را برای چند بار می‌توان ادامه داد اما در اواسط الی اواخر تیر باید این کار را متوقف کرد و از ماه مرداد این کار را انجام نداد و به این شاخه‌ها فرصت داد تا بلند شوند و جوانه‌های گل شکل گیرد. انجام عمل سرزنی در ماه مرداد به بعد منجر به کاهش و به تعویق افتادن بیش از اندازه گلدهی می‌شود.

انواع دیگری از داوودی‌ها نیز هستند که فرم و شکل بوته‌ای ندارند بلکه اصولاً ساقه‌های بلندی دارند و در انتهای ساقه‌هایشان یک یا چند عدد گل محدود اما درشت‌تر تولید می‌کنند. هرس این نوع داوودی‌ها تا حدودی متفاوت است. در این گونه از داوودی‌ها رشد ساقه‌های جانبی ساقه اصلی کنترل و محدود می‌شود و همچنین سایر جوانه‌های اطرفا جوانه گل انتهای ساقه حذف می‌شود. این عمل به رشد و درشت شدن گل انتهای ساقه کمک می‌کند. البته اکثر داوودی‌های باغی و باغچه‌ای به شکل و فرم بوته‌ای رشد می‌کنند و هرسی که در ابتدای مطلب به آن اشاره کردم در مورد آنان صورت می‌گیرد.

بعد از اتمام فصل گلدهی لازم است که تمامی شاخه‌های گیاه را کوتاه کنیم به نحوی که حدود ۱۵-۱۰ سانتیمتر از آنان باقی بماند. هر مقدار که زمستان در منطقه شما سخت‌تر است مقدار کمتری از این نیز باقی بگذارید و ساقه را کوتاه‌تر کنید. حتی می‌توان این ساقه‌ها را از نزدیکی سطح زمین قطع کرد. در مناطقی که در طی زمستان تا حدود ۵- درجه سانتی‌گراد است نیاز به محافظت خاصی از این ساقه‌ها نیست اما برای احتیاط و همچنین بخصوص اگر دمای زمستان از این میزان نیز پایین‌تر می‌رود می‌توانید از لایه‌ای خاک برگ استفاده کرده و روی این ساقه‌ها را در طی زمستان بپوشانید تا از خطر سرمازدگی در طی زمستان محافظت شوند. ساقه‌های داوودی‌های گلدانی را نیز باید بعد از اتمام فصل گلدهی کوتاه کرد و آنها را به مکانی سرد اما روشن برد تا در طی فصل زمستان خواب زمستانی خود را طی کنند.

آفات و بیماری‌های گل داوودی

مهم‌ترین آفت گل‌های داوودی شته‌ها بخصوص شته‌های سیاه هستند که به شدت می‌توانند سرشاخه‌های این گیاه را آلوده کنند، نماتد برگ مشکل دیگری است که موجب قهوه‌ای شدن و ریزش برگهای گیاه بخصوص برگهای موجود در قسمت پایین گیاه می‌شود. جمع آوری و به دور ریختن این برگها موجب کاهش سرعت فعالیت این آفت می‌شود. تریپس، شپشک ها، کنه‌های تار عنکبوتی و مگس سفید از دیگر آفات این گیاه محسوب می‌شوند. از بیماری‌های این گیاه می‌توان به سفیدک پودری، رنگ سفید داوودی و پژمردگی با قارچ ورتیسیلیوم Verticillium wilt اشاره کرد. بیماری سفیدک را می‌توان با قار چکش‌های تماسی به خوبی کنترل کرد اما پژمردگی ورتیسیلیوم معمولاً به درمان‌های سموم قارچ‌کش پاسخ نداده و گیاه به تدریج از بین می‌رود.

مگس سفید و شپشک آردآلود نیز این گیاه را مورد حمله قرار میدهند.

برای از بین بردن  آفت ها از سموم حشره کش کشاورزی مخصوص هر آفت استفاده کنید و برای درمان بیماری های قارچی از سموم قارچ کش

 

انواع گونه‌های گل داوودی

نحوه دیگر تقسیم بندی گل‌های داوودی بر اساس شکل و فرم گل‌های آن است که بر اساس آن در ۱۳ گروه قرار می‌گیرند. توجه داشته باشید که اصولاً گل داوودی از دو نوع گلچه تشکیل شده است گلچه‌های زبانه‌ای که در قسمت بیرونی گل قرار دارند و گلچه‌های لوله‌ای که در قسمت درونی گل قرار دارند. گلچه‌های زبانه‌ای در واقع نقش گل‌های ماده را ایفا می‌کنند که از نظر رنگ می‌توانند بسیار متنوع و از نظر شکل نیز جالب‌توجه باشند.

گلچه‌های دیسک دو جنسه هستند و از نظر رنگ و شکل تنوع بسیار کمتری نسبت به گلچه‌های زبانه‌ای دارند و معمولاً زرد رنگ هستند. در قسمت زیر تقسیم‌بندی گلهای این گیاه را بر اساس شکل و فرم و با توجه به اطلاعات ارائه‌شده از سوی انجمن داوودی ایالات متحده که از سوی سایر کشورها نیز مورد پذیرش واقع‌شده است مشاهده می‌کنید.

 

کلاس ۱: خمیدگی نامنظم Irregular incurve گلهای این گروه غنچه‌های بزرگی دارند و گلچه‌ها (گلبرگ‌ها) انحنای ملایمی دارند و مرکز گل بسته و تو پُر است. گلبرگ‌های قسمت پایینی شکل نامنظمی دارند. قطر گل معمولاً ۲۰-۱۵ سانتیمتر است و گیاه کوتاه قامت می‌باشد.

کلاس ۲:رفلاکس Reflex گلچه‌های این گلها به سمت عقب خم شده‌اند و قسمت بالای گل تو پُر اما شکلی مسطح دارد. اندازه گل ۱۵-۱۰ سانتیمتر و گیاه قامتی متوسط دارد.

کلاس ۳: خمیدگی منظم Regular incurve غنچه گل مدور و گرد و شبیه یک توپ کوچک است که حدود ۱۵-۱۰ سانتیمتر قطر دارد و گیاه نیز معمولاً کوتاه‌قامت است.

کلاس ۴: تزئینی Decorative گلبرگ‌هایی کوتاه دارد و همانند کلاسهای ۱ الی ۳ مرکز این گل نیز مشخص نیست و دیده نمی‌شود اما گلبرگ‌های قسمت پایین گل خمیدگی ملایمی دارند و قطر گل حدود ۱۲ سانتیمتر است و گیاه به طور کل بلند قامت می‌باشد.

کلاس ۵: خمیدگی متوسط Intermediate incurve این گروه کوچک‌تر از گروه اول هستند با گلبرگ‌هایی کوتاه‌تر مرکز توپُر دارند و گلبرگ‌ها کمی حالت خمیدگی و انحنا دارند. بسیاری از انواع تجاری گل داوودی جز این گروه هستند. قطر گل حدود ۱۵ سانتی‌متر و یا بیشتر از این مقدار است و گیاه ارتفاعی تقریباً بلند دارد.

کلاس ۶: پومون Pompon غنچه‌هایی کوچک و مدور دارد که معمولاً قسمت بالای گل در اوایل مسطح است اما با بلوغ گل، مدور می‌شود. اندازه گل از سایز کوچک که به اصلاح دکمه مانند گفته می‌شود تا گل‌هایی بزرگ که حدود ۱۰ سانتیمتر قطر دارند متغیر است. گلبرگ‌ها به شکل منظم و مرتبی خمیدگی نشان می‌دهند و مرکز گل توپر و پوشیده است. به طور کل ارتفاع این گیاهان بلند است.

کلاس ۷: کم پَر و نیمه پُر پَر Single and semi-single گل‌هایی ستاره‌ای شکل با مرکزی مشخص است و یک یا چند ردیف گلچه شعاعی (گلبرگ) دارند. اندازه گل معمولاً بیش از ۱۰ سانتیمتر است و گیاه نیز به طور کل قامتی میانه و متوسط دارد.

کلاس۸: آنمون Anemone گلهای این کلاس نیز شبیه کلاس قبلی است اما قسمت مرکزی برآمده می‌باشد. گل‌ها معمولاً بیش از ۱۰ سانتیمتر قطر دارند و گیاه نیز به طور قامتی متوسط- بلند دارد.

کلاس ۹: قاشقی Spoon همانند گروه قبلی است به‌جز این که گلچه‌های شعاعی (گلبرگ‌ها) شبیه قاشق هستند یعنی در انتها کمی متورم می‌شوند. مرکز گلها مسطح و قابل مشاهده است و اندازه گلها معمولاً ۱۰ سانتیمتر و یا بیشتر می‌باشد. گیاه به طور کل بلند قامت است.

کلاس ۱۰: تیغ شکل Quill گلچه‌ها شکلی مستقیم دارند اما کل گل مدور با مرکزی باز است. البته مرکز غنچه گل دیده نمی‌شود. قطر گل ۱۵ سانتیمتر یا بیشتر است و گیاه ارتفاعی متوسط و میانه دارد.

کلاس ۱۱: عنکبوتی Spider این گروه گلچه‌های شعاعی (گلبرگ) بلند دارد که انتهای آنان به نحوی جالب برگشته است و قلاب مانند شده است. اندازه گل ۱۵ سانتیمتر و بیشتر است و گلها اندازه‌ای میانه و بلند دارند.

کلاس ۱۲: قلم مویی یا خار مانند Brush or Thistle تقریباً شکلی مدور دارد و از نظر ظاهری شبیه برخی از قلم موهای هنرمندان نقاش است اندازه گل کمتر از ۵ سانتیمتر است و گیاه اندازه‌ای تقریباً بلند دارد.

کلاس ۱۳: طبقه بندی نشده Unclassified تمامی انواعی را که در ۱۲ کلاس قبل قرار نمی‌گیرند می‌توان در این کلاس قرار داد. مثلاً نمونه‌هایی که در طول گلبرگ‌هایشان نوعی پیچش دیده می‌شود و یا نمونه‌هایی که مشخصاتی از دو کلاس مختلف را در خود دارند در این گروه قرار می‌گیرند.

 

تصاویر پایین مثال‌هایی از شکل و فرم کلاس‌های مختلف گل داوودی:

نویسنده: باغ سبز
منبع: میهن کاکتوس