آموزش نگهداری و هرس بونسای کاج

آموزش نگهداری و هرس بنسای کاج :
کاج‌ها درختان همیشه سبز از خانواده مخروطیان هستند که به خاطر شکل خاص برگ‌ها به آنها سوزن گفته می‌شود که می‌توانند دارای ۲، ۳، ۵، سوزن در هر غلاف در گونه‌های مختلف باشند.

به خاطر همیشه سبز و با طراوت بودن در کل سال سازگاری و مقاومت بالا و داشتن عمر نسبتاً طولانی در پرورش بنسای بسیار پرکاربرد و مورد توجه قرار دارند و بنسای های بسیار قدیمی از آنها در دنیا وجود دارد.

معروف‌ترین گونه‌های پرورش بونسای:
کاج سفید ژاپنی
کاج سیاه ژاپنی
کاج قرمز ژاپنی
کاج نقره‌ای (کاج سیلوستر)
کاج موگو
کاج سویسی
که نام‌های لاتین و علمی را در زیر می‌توانید مشاهده کنید
Botanical name Common name
Pinus Parviflora Japanese White Pine
Pinus Thunbergii Japanese Black Pine
Pinus Sylvestris Scots Pine
Pinus Mugo Mountain Pine
Pinus Densiflora Japanese Red Pine
Pinus Nigra Black Pine
Pinus Cembra Arolla Pine

در ایران اکثر این گونه‌های کاج خیلی کم و به‌سختی در دسترس هستند.
کاج‌های موجود در ایران عبارنتد از:
کاج سیاه
کاج تهران
کاج مشهد
کاج بادامی
کاج حلب
کاج چینی
کاج کاشفی و..

البته ما در مورد نوئل‌ها صحبت نمی‌کنیم چون آنها و خانواده پیسه آ دارای نحوه هرس متفاوت با کاج‌ها هستند.

به‌طور کلی کاج‌ها قابلیت کوچک شدن برگ‌ها و کامپکت شدن (شاخه‌های انبوه و فشرده) را دارند اگر به‌درستی و مداوم هرس و تربیت شوند، اما بهتر هست برای بونسای از کاج‌های با سوزن‌های کوتاه‌تر استفاده کنیم در هر صورت کاج سیاه، کاج مشهد و کاج سیلوستر سه گزینه مناسب و قابل دسترس تر در ایران هستند که دارای دو سوزن در هر غلاف می‌باشند.

توضیحات این مقاله برگرفته از منابع معتبر در مورد نحوه پرورش بنسای کاج گونه‌های دو سوزن در هر غلاف خارجی می‌باشد، برای گرفتن نتیجه بهتر و شناخت دقیق زمان هرس و نحوه ریزه‌کاری‌های تکنیک‌های گونه‌های بومی لازم است تا مطالعات بیشتر و شناخت کامل‌تری در مورد گونه‌های بومی در حال کار کردن داشته باشید.

برای داشتن بنسای کاجی با ساختار متقارن و در همه جهات و گیاهی سالم و قوی و کامپکت با سوزن‌های کوچک نیاز به هرس و رسیدگی مداوم دارید که به‌طور کلی در کاج‌ها دو بار در سال هرس جوانه انجام می‌گیرد.

مراحل کلی که در مورد هرس کاج‌ها باید بدانید:
انتخاب جوانه‌ها، هرس جوانه، هرس شمعک، هرس سوزن می‌باشد که به‌طور گام به گام باید صورت پذیرد، در تکنیک‌های هرس این مقاله از اواخر تابستان و پاییز آغاز می‌کنیم.

هرس سوزن‌های قدیمی:
اولین مرحله برداشت سوزن‌های قدیمی از میانه‌های شهریور هست زمانی که سوزن‌های جدید کامل شده‌اند.

کاج به‌طور طبیعی سوزن‌های قدیمی خود را در پاییز از دست می‌دهد تا برای جوانه زنی بهار آماده شود، ما به درخت کمک می‌کنیم با از دست دادن بیشتر از حالت طبیعی سوزن‌های قدیمی خود قدرت بیشتری در جوانه زنی آینده داشته باشد.

چند مزیت از مزایای هرس سوزن‌های کاج:
۱٫دریافت نور بیشتر و هوادهی بهتر در بدنه گیاه
۲٫تحریک گیاه به جوانه زنی در آینده
۳٫راحتی دید در شاخساره و سیم بندی درخت

هرس سوزن‌ها با بریدن توسط قیچی انجام می‌شود طوری که مقداری از سوزن به اندازه ۳ تا ۴ میلی‌متر آن روی شاخه باقی می‌گذاریم با این کار قدرت جوانه زنی را در غلاف حفظ می‌کنیم که احتمال دارد در بهار جوانه زنی کند اگر هرس جوانه را به‌درستی انجام دهیم.

لازم به تذکر هست روش‌های دیگری در حذف سوزن وجود دارد که به سوزن کشی معروف هست و توسط پنس سوزن کشیده می‌شود که هم می‌تواند مقداری از سوزن باقی بماند و هم می‌توان به خاطر هدف‌های خاصی کل سوزن همراه غلاف را از شاخه چید که بیشتر برای گونه کاج سیاه ژاپنی این روش انجام می‌شود.

مقدار هرس سوزن‌ها با توجه به قدرت ان قسمت گیاه انجام می‌شود.
هیچ‌گاه در شاخه‌های ضعیف سوزن‌ها را حذف نکنید (اجازه دهید سوزن‌ها در پاییز باقی بمانند.

در شاخه‌های متوسط مقداری از سوزن‌های قدیمی را حذف کنید.
در شاخه‌های قوی علاوه بر حذف مقداری از سوزن‌های قدیمی تعدادی از سوزنهای جدید را هم حذف کنید.

به‌طور کلی در شاخه‌های ضعیف مقدار خیلی کمتر و در شاخه‌های قوی مقدار بیشتری از سوزن‌های قدیمی را با توجه به قدرت ان شاخه حذف کنید.

نکته؛ به یاد داشته باشید بعد از هرس سوزن مقدار آبیاری و تغذیه گیاه را کاهش دهید در غیر این صورت سوزن‌های بلند خواهید داشت.

نکته تکنیکی در هرس سوزن‌های قدیمی در اواخر زمستان و اوایل بهار هم وجود دارد که تمام سوزنهای قدیمی سال‌های قبل را حذف می‌کنند پیشنهاد می‌کنم در سال اول این کار را انجام ندهید با بیشتر شدن تجربه کار روی سوزنی برگها در آینده از این تکنیک‌ها می‌توانید استفاده کنید.

آموزش هرس جوانه کاج:

زمان هرس جوانه پاییز تقریباً از اواسط مهر آغاز می‌شود اگر تمام جوانه‌ها را بدون دست زدن رها کنید درخت آزادانه رشد خواهد کرد و شما توان برقرار کردن تعادل انرژی در کل گیاه را از دست خواهید داد.

رسم کلی به این شکل هست بعد از هرس جوانه اول جوانه‌های جدید در تابستان رشد خواهند کرد، اگر تعداد جوانه‌ها در شاخه ۴ یا ۶ و به‌صورت خوشه‌ای بود باید فقط تعداد دو جوانه در هر شاخه نگه دارید و باقی را حذف کنید.

جوانه‌های کوچک‌تر و ضعیف را در شاخه‌های قوی و جوانه‌های قوی و بزرگ‌تر را در شاخه‌های ضعیف نگه دارید و باقی را حذف کنید.

اگر می‌خواهید هر شاخه‌ای بلند شود و بیشتر رشد کند و یا قطورتر شود هیچ جوانه‌ای را در آن شاخه هرس نکنید.

هرس پاییز برای تنظیم کردن تعادل انرژی در درخت با هدایت قدرت رشد به سمت شاخه‌های درونی و پایینی و با هرس در قسمتهای قوی انجام می‌گیرد.

بهار و پرورش بونسای کاج:
مرحله بعدی پرورش بن سای کاج در بهار زمانی که جوانه‌های جدید به شکل شمعک (فرم شاخه‌ای) پدیدار می‌شوند انجام می‌شود.

هرس شمعک:
شمعک‌ها باید به مرور از شاخه‌های قوی حذف شوند هرس شمعک معمولاً از اوایل اردیبهشت زمانی که سوزن‌های جدید در شمعک‌ها در حال باز شدن هستند انجام می‌گیرد.

برای حذف شمعک‌ها از انگشتان دست استفاده کنید (پینج کردن) استفاده از قیچی ممکنه به جوانه‌ها آسیب وارد کند.

چون جوانه‌های جدید از محل قطع شدن شمعک‌ها شروع به رشد در سال پیش رو خواهند کرد از این جهت مقدار هرس شمعک‌ها را با در نظر گرفتن طرح کلی از آینده شکل درخت انجام دهید.

به‌طور کلی توصیه می‌شود هرس شمعک را از پایین گیاه شروع کنید و به‌مرور به بالا بروید.

برای هرس شمعک در کاج‌های دو سوزن در یک غلاف ابتدا از شمعک‌های ضعیف‌تر شروع کنید به این صورت که مقدار کمی تا ۱/۲ (نصف) شمعک ضعیف را هرس (پینچ) کنید در هفته بعد سراغ شمعک‌های متوسط بروید و نصف تا ۲/۳ (دو سوم) از شمعک را هرس (پینج) کنید و در هفته بعد به سراغ شمعک‌های قوی بروید ۲/۳ یا کل شمعک را می‌توانید حذف کنید.

این کار باعث می‌شود قدرت گیاه به جوانه زنی دوم منتقل بشود که جوانه‌های دوم تقریباً تا اواخر مرداد باید شکل گرفته باشند تا این زمان تمام جوانه‌های غیرضروری و غیر کاربردی را حذف کنید اگر این زمان طول بکشد و دیر شود جوانه‌های گیاه قوی می‌شوند و گیاه در سال آینده جوانه زنی ضعیفی خواهد داشت.

آبیاری و کودهی بونسای کاج:
روش و میزان آبیاری هنری است که هر بونسای کار با بیشتر شدن تجربه و گونه گیاه مورد نظر و بافت خاک گلدان آن را کسب می‌کند به‌طورکلی کاج‌ها نیاز به آبیاری زیادی ندارند و با حداقل رطوبت خاک به خوبی رشد می‌کنند و سازگار می‌شوند.

در مواقع هرس برگ حتماً آبیاری را کاهش دهید.
در طول بهار و پاییز می‌توانید گیاه را تغذیه کنید در طول تابستان از دادن کود خودداری کنید.

خاک و تعویض گلدان کاج:
بهترین بستر پیشنهادی بن سای کاج ۵۰% آکادما (می‌توانید از پوکه صنعتی به‌عنوان جایگزین استفاده کنید) ۱۰% پیت (یا هر چیز مشابه مانند ورمی خاک‌برگ و کود دامی کاملاً پوسیده) و ۴۰% ماسه یا سنگ ریزه در اندازه‌های مختلف می‌باشد.

معمولاً هر دو تا سه سال در گیاه جوان و هر سه تا پنج سال در گیاه مسن بسته به سن و میزان رشد درخت نیاز به تعویض خاک و گلدان دارید زمان تعویض خاک در ابتدای بهار یا انتهای پاییز و انتهای زمستان می‌توانید تعویض گلدان کاج را انجام دهید.

سیم بندی در پاییز و زمستان بعد از حذف شاخه‌های غیر ضروری و ضعیف.
سیم‌های سال‌های قبل را به خوبی چک کنید اگر نیاز به باز شدن دارند و شاخه‌ها حالت گرفتند باز کنید.

هرس شاخه کاج:
هرس کاج را در انتهای زمستان و اوایل بهار یا در پاییز شاخه‌های غیرکاربردی ضعیف و بیمار را حذف کنید.

کاج سیاه را هرگز از جای که سوزن ندارد قطع نکنید چون از آن شاخه دیگر رشد نخواهد کرد و جوانه زنی نخواهد داشت.

منبع: هیرکانی

ابزار ساخت و نگهداری بونسای

افزودن به علاقه‌مندی‌ها

سیم استیل ۲ میلیمتر ۵۰ گرمی مناسب ساخت بونسای

۴۰,۰۰۰ تومان

افزودن به سبد خرید

مشاهده همه ابزارهای بونسای

آموزش کاشت بذر درخت افرا

روش ساخت بونسای آدنیوم

پرورش بونسای مینیاتوری

تأثیر کمبود مواد غذایی و عناصر در گیاه آدنیوم

تشخیص بهترین زمان آبیاری بونسای

روش صحیح آبیاری گیاهان در گلدان

آموزش هرس و سرزنی آدنیوم

آموزش تصویری هرس بونسای

مطالب مرتبط

آموزش روش صحیح هرس گل کاغذی

ناگفته‌هایی در مورد گیاه آدنیوم

آموزش تصویری هرس بونسای

نقش نور در گیاهان چیست؟