سیم پیچی حرفه ای بونسای: موقع شکلدهی برای یک گیاه یا درخت برای ایجاد بونسای نیاز است که به شاخهها فرم و شکل دلخواه را بدهیم. برای شکل دهی به شاخه های بونسای از سیم استفاده میشود. این سیمها باید دارای یک سری خصوصیات و مشخصههایی باشند تا به گیاه آسیب نرسد و همچنین سیم باید تحمل فرم دهی به شاخهها را داشته باشد.
مشخصات سیم:
برای سیم پیچی شاخههای بونسای معمولاً از سیمهایی از جنس آلومینیوم، مس و استیل باکیفیت استفاده میشود. سیمهای آهنی برای گیاهان جونی پرس و برخی دیگر از گیاهان مخلوط دار سمی هستند. برخورد برخی از فلزات با شیره گیاهی موجب بروز بیماری با نام پوسیدگی سیاه میشود که به سرعت در درخت منتشر میشود و آن را از بین میبرد. البته سیمهای مسی نیز برای تمامی گیاهان مناسب نیست به عنوان مثال بهکارگیری چنین سیمهایی برای گونهها مانند آزالیا موجب سمیت و اثرات منفی بر روی رشد گیاهان میشود.
سیمهای آلومینیومی بخصوص برای تازه کاران توصیه میشود. کاربرد سیمهای مسی مشکلتر است اما این نوع سیم قویتر است و نمیتوان آنان را دوباره مورد استفاده قرار داد. تقسیم بندی سیمهای آلومینیومی بر اساس قطر و سیمهای مسی بر اساس عیار و گاهی بر اساس قطر تقسیم بندی میشوند و هر مقدار عدد قطر بالاتر باشد سیم نیز کلفتتر است و برای خم کردن شاخههای کلفتتر مورد استفاده قرار میگیرد.
برای سیم پیچیهای ظریف و خم کردن ساقههای کوچک معمولاً از سیمهای مسی و برای شاخههای قطورتر از سیمهای آلومینیومی استفاده میشود. از آنجایی که بر روی یک درخت شاخسار مختلف با اندازه ضخامت متفاوت وجود دارند بنابراین معمولاً برای سیم پیچی یک درخت به ۳ یا ۴ ضخامت مختلف سیم نیاز است و قطرهای ۱ میلیمتر ۱٫۵ میلیمتر ۲٫۵ میلیمتر و ۴ میلیمتر برای شروع انجام عملیات سیم پیچی مناسب هستند. توجه داشته باشید که اصولاً ضخامت سیم نباید از ۳۰٪ قطر شاخه بیشتر باشد.
علاوه بر در نظر گرفتن ضخامت شاخه قبل از سیم پیچی شاخه، با اعمال نیروی دست تا حدودی مشخص کرد که چه نوع سیمی با چه ضخامت و قدرتی مورد نیاز است. همچنین اگر سیمهای ضخیم در دسترس ندارید اما برای خم کردن شاخههای ضخیم و نگه داشتن آنها در وضعیت جدید به چنین سیمهایی نیاز دارید میتوانید از سیمهای نازکتر اما با دو بار پیچیدن استفاده کنید.
انجام سیم پیچی بونسای:
ضخامت سیمهایی که انتخاب میکنید باید در حدی باشد که بتوانند شاخه را به خوبی خم کند و در آن وضعیت نیز آن را نگه دارد خم کردن ساقهها منجر به ایجاد شکستگی در لایههای زیر پوست شاخه و آسیب رسیدن به سلولهای این ناحیه میشود. اما لایه کامبیزم به تدریج این شکستگیها را ترمیم میکند و شاخه به همان صورتی که خم شده بود باقی میماند حتی اگر سیمها از اطراف آن برداشته شوند.
هر مقدار که سرعت رشد شاخه بیشتر باشد شکستگیهای زیر ناحیه پوست زودتر ترمیم میشود و سیمهای چنین شاخههایی را نیز میتوان زودتر برداشت و حذف کرد. سیم پیچی یک شاخه در طی بهار و تابستان یعنی زمانی که رشد رویشی به شکل فعالانه صورت میگیرد میتواند منجر به شکل گیری شاخسار در طی دو یا سه هفته شود.
اما اگر سیم پیچی در پاییز و زمستان انجام بگیرد باعث میشود که ماهها طول بکشد تا شاخه در جهت مورد نظر رشد کرده و در همان جهت نیز باقی بماند. به طور طبیعی درختان سریع رشد همانند نارون و افرا به زمان کمتری نیاز دارند تا توسط سیم پیچی به شکل دلخواه درآیند در حالی که ممکن است برای شکلدهی به درختانی کند رشد همانند کاج و جونیپرس سیمها در حدود یک سال بر روی گیاه باقی بمانند.
از جمله نکاتی که در حین سیم بندی باید رعایت شود به این موارد میتوان اشاره کرد:
تا جایی که امکان دارد بهتر است که سیم زاویه ۴۵ درجه را با شاخه بسازد.
در تمام مدت سیم پیچی قسمت شروع سیم را با دست چپ نگهدارید و همانطور که سیمپیچی به انتهای شاخه نزدیک میشود میتوانید محل دست چپ خود را تغییر دهید و آن را نیز به قسمت انتهایی ساقه نزدیک کنید. در حین سیم بندی باید سعی کرد تا جابجایی آن بر روی شاخهها به حداقل برسد. همیشه سیم پیچی را از پایه شاخه (نزدیک به تنه) شروع کنید و به قسمت انتهایی آن بروید. سیمپیچی را تا انتهای ساقه ادامه دهید آخرین پیچش سیم باید با ساقه زاویه ۹۰ درجه بسازد.
در درختان سریع رشد بهتر است که سیم محکم به دور ساقه نپیچد تا ساقه جا برای رشد قطری داشته باشد. اگر سیم محکم پیچیده شود ممکن است بر اثر رشد شاخسار، پوسته آنها زخم شود. برای عمل سیم پیچی اول از تنه درخت شروع کنید سپس شاخههای اصلی و در نهایت شاخههای فرعی را سیم پیچی کنید. اگر حلقههای ایجاد شده به دور شاخه بسیار به هم نزدیک باشد ممکن است که مانع از جریان یافتن شیره گیاهی شده و شاخسار را از بین ببرد. همچنین اگر حلقهها از یکدیگر بسیار فاصله داشته باشند به احتمال زیاد نیروی لازم را برای خم ماندن به شاخسار وارد نمیاورند. همچنین اگر حلقهها شل باشند اثری در شکل دهی به شاخسار بونسای نخواهند داشت.و در صورت محکم بسته شدن حلقهها احتمالا اثر آن بر روی پوست گیاه باقی خواهد ماند.
دو روش برای انجام عمل سیم پیچی:
برخی از پرورش دهندگان دو روش عمده را برای سیم پیچی شاخسار بونسای مطرح میکنند:
۱- سیم پیچی دوبله Double-wiring که در این نوع سیم پیچی ابتدا شاخساری که باید سیم پیچی شوند انتخاب میشوند. شاخسار باید ضخامت مشابه داشته باشند و در نزدیکی یکدیگر قرار داشته باشند. البته اگر شاخسار دقیقاً روبروی یکدیگر باشند نمیتوان از این روش استفاده کرد زیرا فضایی برای پیچاندن سیم به دور تنه اصلی (حد وسط دو شاخه) وجود نخواهد داشت. سیم باید یک بار و اگر امکان دارد دو بار به دور تنه اصلی درخت بپیچد تا بعد از آنکه توسط آن شاخهها خم شدند از جای خود تکان نخورد. سیم پیچی از تنه اصلی شروع و سپس به سمت شاخهها پیش میرود. بنابراین سیمپیچی از پایه شاخهها شروع میشود و به سمت نوک آنها پیش میرود.
۲- سیم پیچی منفرد Single-wiring که شبیه سیم پیچی دوبله است اما چند عدد سیم همزمان از قسمت پایین تنه اصلی شروع میشوند و سپس با رسیدن به شاخسار فرعی از هم جدا شده و به دور شاخسار فرعی قرار میگیرند. در انتخاب سیمها باید ضخامت شاخسار را نیز در نظر گرفت. به عنوان مثال درتصویر زیر ضخامت سیمها با رنگها مختلف با یکدیگر متفاوت است. قرمز از همه ضخیمتر و آبی از دیگران نازکتر میباشد.
روش خم کردن شاخههای بونسای:
بعد از سیم پیچی شاخهها، نوبت خم کردن آنها است. البته افرادی که در این کار مهارت دارند میتوانند این دو را هم زمان انجام دهند. عمل خم کردن شاخهها باید به آرامی انجام شود. به نشانهها و همچنین صدای شکستن لایههای شاخه توجه کنید. اگر چنین چیزی را شنیدید یا مشاهده کردید عمل خم کردن را متوقف کنید.
هر مقدار که شاخه ضخیمتر باشد از انعطافپذیری کمتری برخوردار خواهد بود و به نیروی بیشتری برای خم کردن آن احتیاج است. برخی از انواع درخت به شکننده بودن شاخهها و برخی به مقاوم بودن شاخهها معروفاند اما اگر مقاومت شاخههای درخت برای شما ناشناخته است قبل از خم کردن شاخهها و سیم پیچی انعطاف پذیری آنان را توسط انگشتان دست خود امتحان کنید. احتمال شکستن شاخههای ضخیم گیاهانی همانند افرا رقم kiyohime، آزالیا، گل کاغذی و زرشک بسیار زیاد است و شاخسار این درختان را زمانی باید سیمپیچی کرد که جوان و انعطاف پذیر هستند و هنوز سخت و محکم نشدهاند. در هنگام خم کردن شاخه اگر چهار انگشت خود را در قسمت بالای شاخه بگذارید و سپس شصت خود را در زیر شاخه قرار داده و با فشار شصت خود از قسمت زیرین سعی در خم کردن ساقه نمایید، روند خم کردن شاخه را آسانتر میتوان کنترل کرد. خم کردن شاخهها از نزدیکی محل انشعاب آنها از تنه میتواند مشکلاتی نظیر جدایی کامل آنها از تنه را ایجاد کند.
تردی شاخسار خطر شکستگی را افزایش میدهد بنابراین برخی از پرورش دهندگان با کاهش آبیاری درختان سیم پیچی شده و در نتیجه کاهش تردی بافتهای شاخسار به خم شدن آنها در طی روند سیمپیچی کمک میکنند اما این کار نباید منجر به خشکی کشیدن بونسای در طی روند سیم پیچی و خم کردن شاخسار منجر شود.
زمانی که به اندازه کافی شاخه خم شد میبایست که از خم کردن بیش از اندازه آن جلوگیری کرد تا مبادا شاخه بشکند. برای آنکه خم شدن شاخسار طبیعیتر به نظر برسد بهتر است که عمل خم کردن آنها را در نواحی اتصال برگها و یا ناحیهای که ساقه فرعی منشعب شده است انجام داد زیرا به شکل طبیعی شاخهها از همین قسمت تغییر مسیر و جهت میدهند بنابراین با انجام این کار بونسای شکل طبیعیتری به خود خواهد گرفت. گیاهان بونسای که ناسالم هستند را نباید سیم پیچی کرد زیرا سیم پیچی تا حدودی به گیاه استرس وارد میکند و گیاهان ناسالم به سختی میتوانند سلولهای آسیب دیده خود را که در اثر وارد آوردن فشار و خم شدن ایجاد میشوند ترمیم کنند.
گاهی برای خم کردن برخی از شاخهها بخصوص شاخههای مسن، ضخیم و یا شکننده استفاده از سیم کافی نیست بلکه باید توسط روشهایی همانند اتصال آنان با زنجیرهای ظریف به شاخههای پایینی و یا تنه و یا لبه گلدان و یا آویختن وزنه hanging weight به شاخههای مورد نظر، کشش ایجاد کرد.
البته برای جلوگیری از زخمی شدن شاخه توسط نیروی کشش ایجاد شده، میبایست بین سیم و پوسته تنه قطعهای محافظ از جنس پلاستیک قرار داد (تصویر زیر سمت چپ و راست). سیم را چند بار دور شاخه باید پیچاند و سپس انتهای دیگر آن را به تنه گیاه و یا بدنه گلدان وصل کرد. (تصویر زیر وسط) در میانه سیم و از خود سیم میتوان حلقهای به وجود آورد تا برای کاهش و یا افزایش شدت کشش از این ناحیه استفاده شود (تصویر زیر چپ و راست)
چه زمانی گیاه را سیم پیچی کنیم؟
اگرچه برخی از پرورشدهندگان اواسط تا اوایل تابستان را به دلیل رشد رویشی فعال گیاه برای سیم پیچی مناسب میدانند اما زمان کاملاً دقیقی را برای سیم پیچی بونسای نمیتوان تعیین کرد زیرا گونههای متنوعی از گیاهان با عادات رشدی متفاوت به عنوان بونسای پرورش مییابند و میتوان گفت در اکثر مواقع سال میتوان این کار را انجام داد.
به نظر میرسد تنها زمانی که برای سیم پیچی مناسب نیست در زمستان است آنهم در محیطی که دما به زیر ۱۰-درجه سانتیگراد نزول میکند. در چنین دمایی هر گونه شکاف ایجاد شده به دلیل خم کردن شاخه میتواند منجر به سر خشکیدگی گیاه شود. برای مناطق با آب و هوای گرم بهترین زمان برای سیم پیچی درختان خزاندار زمان ریزش برگها در پاییز است.
زیرا به خوبی شاخسار گیاه در معرض دید است و بهتر میتوان تصمیم گرفت کدام یک را به کدام طرف باید خم کرد. اما اگر نگران ترکهای ناشی از عمل خم کردن و اثرات آن در طی زمستان هستید میتوانید در بهار و قبل از آنکه برگها باز شوند این کار را انجام دهید اما باید مراقب باشید تا برگها و جوانههای گل در حین عمل سیم پیچی و خم کردن شاخهها از جای خود کنده نشوند.
همچنین همانطور که اشاره شد این درختان را در بقیه مواقع سال (بهجز زمستان با دمای ۱۰-) میتوان سیم پیچی کرد و فقط وجود برگها ممکن است در عمل سیم پیچی مزاحمت ایجاد کند. به هر حال اگر در زمان سیم پیچی برگها بر روی درخت وجود دارند (این مسئله برای درختان همیشه سبز بسیار شایع میباشد) مراقب باشید در زمان سیم پیچی برگها در زیر سیمها گیر نکنند بلکه تا جایی که امکان دارد باید برگها بیرون از سیم پیچی قرار گیرند.
شاخهها و بخصوص ساقههای جوان که در طی فصل رشد سیم پیچی شدهاند به سرعت ترکهای ناشی از این عمل را برطرف می کنند. گونههای مخروط دار را میتوان از اواخر تابستان تا اوایل پاییز سیم پیچی کرد. تا اواخر تابستان رشد جدید شروع میشود که نیاز به سیم پیچی دارد و در این زمان بهتر از هر زمان دیگری گیاه خود را ترمیم خواهد کرد.
برخی از گیاهان همانند کاج در ماه مرداد به ضخامت شاخسار خود میافزاید بنابراین سیم پیچی بعد از این زمان کمک خواهد کرد تا سیمها تا سال آینده در جایگاه خود به خوبی مستقر بمانند بدون آنکه مانع از رشد شاخسار و زخمی شدن آنها به دلیل افزایش قطر شوند. مخلوط داران را در بهار نیز میتوان سیم پیچی کرد اما با مشاهده رشد جدید در طی سال میبایست سیم پیچی را تجدید کرد. گیاهان گرمسیری را در هر زمان از سال که از سرما به دور هستند میتوان سیم پیچی کرد اما به دلیل رشد مداوم چنین درختانی مرتباً سیمها باید بازبینی شوند و در صورت نیاز سیم پیچی باید مجدد انجام گیرد.
برخی از پرورش دهندگان عنوان میکنند اگر عمل سیم پیچی تنه اصلی گیاه را نیز شامل میشود بهتر است که این عمل را در زمان تعویض گلدان بونسای انجام داد یعنی قبل از انجام عمل تعویض گلدان ابتدا شاخسار سیم پیچی میشوند و سپس گلدان تعویض میشوند. زیرا اگر عکس این ترتیب عمل شود، به دلیل عدم استقرار گیاه در محیط کاشت جدید و خم کردن و فشار وارد آوردن به شاخسار ممکن است که گیاه از گلدان بیرون آید.
چه زمانی سیمها را برداریم؟
زمان برداشت سیمها و یا به بیان دیگر مدت زمانی که باید سیمها بر روی شاخه ها باقی بمانند با توجه به سرعت رشد درخت و مقطع زمانی که عمل سیم پیچی انجام شده است متفاوت میباشد. به هر حال باید گیاه را همواره تحت نظر داشت زیرا با رشد گیاه اندازه شاخهها افزایش مییابد. سیمها تنگ میشوند و احتمال فرو رفتن آنها در پوست درخت و زخمی کردن آنها وجود دارد که منجر به ظاهر ناخوشایند بونسای میشوند.
بنابراین سیمپیچیها را در طی سال باید به شکل مرتب بررسی کرد و اگر شواهدی مبنی بر تنگ شدن آنها مشاهده شد باید سیم پیچی را عوض کرد. در زمان تعویض نیز به وسیله یک سیم بر، در هر پیچ یک برش ایجاد کنید. هر مقدار تعداد برشهای ایجاد شده در طول سیم بیشتر باشد احتمال کنده شدن برگها و جوانههای بونسای در زمان برداشتن سیمها کاهش مییابد.
برای مطالعه صدها مقاله در مورد بونسای اینجا کلیک کنید.
منبع: باغ سبز
انتشار: میهن کاکتوس
سلام.من یک درخت پرتغال زینتی دارم حدود ۵۰سانت ارتفاع گیاه در بیرون خاک هست.میتونم سیم پیچی کنم؟چه زمانی مناسب تر هست ؟زمستان هم میشه سیم پیچی کرد؟گلدان هم تازه تعویض کردم.سیم مس دارم برای این گیاه خوبه؟یا المینیوم تهیه کنم.ممنون میشم پاسخ بدین
سلام، سیم پیچی رو بیشتر پاییز که برگ نهالها میریزه وکار سیم پیچی راحتر میشه انجام میدند اگر برگهای کمی داره الان هم میتونید انجام بدید، سیمهای الومینیومی بهتر جواب میدند.
سلام،وقت بخیر
بسیار آموزنده بود،خسته نباشید
نهال بنجامین بلک دارم،صلاح میدونین بن سای ش کنم؟
سلام، بله بنجامین بلک هرس پذیر هست ومیشه بنسای کرد.
سلام
ببخشید سن مناسب بونسای برای سیم پیچی چقدر هست ؟
تنه و شاخه چقدر قطر گرفته باشن ؟
ممنون
سلام، این موضع بستگی به نوع گیاه داره کلا باید شاخه ها انعطاف داشته باشند وهر سال با قطور شدن شاخه هاسیم پیچی باز بشه ومجدد بسته بشه تا به شاخه اسیب نرسه.
سلام من سیم بن سای میخام شما دارید
سلام، نه متاسفانه.
instagram: @bonsaiabzar
سلام خسته نباشید یسوال داشتم اول اینکه سیم آلمینیومی بهترین گزینس برای سیم پیچی؟ یا ممکنه اونم سمی باشه برای بعضی از گیاهان
دوم اینکه اگر بخوایم کلا ساقه ی گیاهمون درختچه یا هرچیزی که داریم چوبی و قطور بشه چه کار باید انجام بدیم
اگه گیاهمون ریشه هاش رو با قیچی ببریم اسیبیی وارد نمیشه بهش؟
و سوال آخر بونسای رو میشه توی زمین کاشت تا خیلی بزرگ بشه همونقدر زیبا؟ یا فقط گلدون؟
آها یه سوال دیگه کاکتوس هم بونسای میشه؟
سلام، ممنون، بله از سیم المینیومی میتونید استفاده کنید،برای چوبی وقطور شدن باید صبر کنید تا گیاه بزرگ بشه کار خاصی نمیشه انجام داد، هرس ریشه بهتر هست اسفند ماه انجام بشه که مشکلی بوجودنیاد، بله میشه داخل باغچه هم کشت کرد، ولی کلا بنسایها در گلدان کشت میشن، میتونید بعد از بزرگ وقطور شدن داخل گلدان انتقال بدید. در میان کاکتوسها فکر کنم فقط اپونتیا رو میشه بنسای کرد ولی به زمان وحوصله زیادی نیاز داره.
با سلام.یه سوال داشتم در مورد سیم پیچی گیاه بونسای که تا چه مدت روی گیاه بمونه؟ زمان مشخصی داره؟
سلام، تا زمانی که شکل دلخواه رو بگیره، اگر ساقه های گیاه بزرگ بشه باید سیم پیچی باز بشه ومجدد بسته بشه تا ساقه ها تحت فشار سیمها نباشند.
سلام، خسته نباشید.
من یه انار دارم نمیدونم چند وقتشه، از کجا بفهمم میتونم سیم پیچی کنم یا نه؟! اونوقت چه مدت سیم پیچی باید بمونه تا گیاه حالت بگیره و بتونیم بازش کنیم؟
سلام، ممنون، سیم پیچی رو زمانی که شاخه ها انعطاف دارند میتونید انجام بدید،تا زمانی که فرم دلخواهتون رو بگیرید باید سیم پیچی روی گیاه بمونه با بزرگ شدن گیاه سیم پیچیها هم باید تعویض بشه تا شاخه ها صدمه نبینند.
سلام.من یک گل کاغذی دارم حدود ۴ یا ۵ سالشه می تونم سیم پیچی رو شروع کنم یا نه؟
سلام، بله میتونید انجام بدید.
سلام .متاسفانه تو ایران اونقدری که باید در مورد بونسای کار بشه هنوز نشده .از کمبود وسایل مورد نیاز تا آموزش ….. مشکل اصلی ایناس.اگر جایی رو سراغ دارید وسایل بشه تهیه کرد از ابزار الات تا سیم و خاک ممنون میشم
سلام دقیقا این مشکلات هست و متاسفانه جایی هم برای معرفی نداریم.
سلام بن سای من حدودا ده سالشه اما ریشش رشد نمیکنه لطفا راهنمایی کنید
سلام، چه نوع بنسایی هست؟شرایط نگهداری رو بفرمایید واز گیاه عکس واضح بفرستید تا بهتر راهنماییتون کنیم.
بسیار کامل و آموزنده.خسته نباشید. تنها مشکل کار اینه که سیم ها خیلی سخت گیر میاد.اصلا وقتی میگی آلومینیومی میخوام انگار فحش دادی طرف چپ چپ نگات میکنه.شما میدونید تهران کجا میشه تهیه کرد؟
سلام، ممنون، بله دقیقا پیداکردنشون کمی سخت هست، متاسفانه خیر، میتونید بصورت اینترنتی خرید کنید.
سلام
خسته نباشید
سایت شما سیم مخصوص بنسای برای فروش هم داره ؟
سلام، ممنون، خیر متاسفانه.
می تونید از سیمهای مسی که در موتورهای الکتریکی استفاده میشه بهره ببرید
و از مغازه های سیم پیچی و تعمیر موتور های الکتریکی بگیرید
سلام خسته نباشید
یه درخت انار دارم تقریبا دو سالش میشه و میخاستم ببینم الان میشه سیم بندی رو انجام داد یا نه؟
سلام، ممنون، برای دوسال هنوز کوچک هست عجله نکنید صبر کنید چند سالی هم بگذره کمی بزرگتر بشه وقد بکشه بعد سیم پیچی رو شروع کنید.